O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika unversiteti huzuridagi pedagog kadrlarni qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish tarmoq markazi

Fizik va kimyoviy xossalari. Galogen almashgan kislotalar suyuq yoki qattiq holatda bo’lishlari mumkin. Ular kislotalarni va galogenli birikmalarning xossalarini namoyon qiladilar.

Galogen almashgan kislotalarni kislotali xossalari tegishli kislotalarnikiga qaraganda bir-necha marotaba katta. Buning sababi karboksil guruhi bilan galogen atomlarining o’zaro ta’siri hisoblanadi.

Masalan:

Buning natijasida – OH–guruhidagi vodorodning uzilishi osonlashadi.

Fikrimizning dalili sifatida galogen almashgan kislotalarning kislotalik doimiyligi (konstantasini) keltiramiz:

Keltirilgan misollardan ko’rinib turibdiki, galogen atomlari sonining ortib borishi kislotalikning ortishiga sabab bo’lar ekan. Undan tashqari kislotalik galogen atomlarining joylashuvi va tabiatiga ham bog’liqdir. Kislotalik galogen atomlarining tabiatiga ko’ra quyidagicha ortadi: J > Br > Cl > F

G

alogen almashgan kislotalarning kimyoviy xususiyatlari galogen atomlarining holatiga bog’liqdir. -galogen almashgan kislotalarni suv bilan salgina qizdirilganda galogen atomlari gidroksil guruhiga almashinadi:


-galogen kislotalar suv bilan qo’shib qizdirilganda galogen vodorodni yo’qotib to’yinmagan kislotalarga aylanadilar.
-galogen kislotalar bu sharoitda dastlab tegishli -oksi- kislotalarni hosil qiladilar, so’ngra hosil bo’lgan oksikislota suvni yo’qotib, laktonlarga aylanadilar.