O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomli toshkent davlat pedagogika universiteti sh. A. Do‘stmuhamedova, X. A. Tillashayxova

tashqi konformlilik
 - individ guruh fikriga nomigagina qo‘shiladi, aslida 
ruhan  u  guruhda  qarshi  turadi: 
ichki  konformlilik
  –  individ  guruh  fikriga 
to‘lig‘icha  qo‘shiladi  va  ruhan  qabul  qiladi.  Ana  shunday  hollarda  individ  bilan 
boshqalar o‘rtasida ziddiyat yoki konfliktlar paydo bo‘lmaydi. Bu o‘rinda yana bir 
tushuncha ham bor, u ham bo‘lsa 
“negativizm” 
 tushunchasidir, bu individning har 
qanday  sharoitda  ham  guruh  fikriga  qarshi  turishi  va  o‘zicha  mustaqil  fikr, 
mavqeni namoyon qilishidir. Bu tabiiy individ uchun noqulay, lekin mustaqil fikr, 
odil  harakatlar  doimo  hurmat  qilinadigan  jamoalarda  negativizm  hodisasi  yomon 
illat sifatida qabul qilinmaydi. 

---

236 
 
 
Guruhlardagi  yana  bir  jarayon  -  bu  guruhning 
uyushqoqligi
  muammosidir. 
Guruh  a’zolarining  bir-birlarini  yaxshi  bilishlari,  bir-birlarining  dunyoqarashliri, 
hayotiy 
prinsiplari, 
qadriyatlarini 
yaxshi 
tasavvur 
qilishlari 
bunday 
uyushqoqlikning  birinchi  omilidir.  Ikkinchi  asosiy  omil  -  bu  o‘sha  gurhni 
birlashtirib turgan faoliyat maqsadlarini, uning yo‘nalishi va mazmunini bilishdagi 
g‘oyaviy birlikdir. Umuman, eksperimental tadqiqotlarda qayd etilgan guruhga oid 
fikrlardagi umumiy uyushqoqlikka ijobiy zamin hisoblanadi.  
Guruhdagi  psixologik  muhit  shaxs  faoliyatining  deyarli  hamma  sohalariga, 
ya’ni  ish  unumdorligiga,  o‘z  ishidan  qoniqish  yoki  qoniqmasligiga  ta’sir 
ko‘rsatadi.  Psixologik  muhitning  vujudga  kelishiga  bir  nechta  omillar  ta’sir 
ko‘rsatadi.  Bu  ta’sirlarni  makro  va  mikro  muhit  omilli  sifatida  ajratish  mumkin. 
Makro  muhitga  mamlakatda,  jamiyatda  bo‘layotgan  siyosiy,  iqtisodiy  vaziyat, 
notinchlik  holatlari  eng  kichik  ishchi  ishlab  chiqarish  guruhidan  tortib  to  eng 
yuqori boshqarish tizimigacha ta’sir etib, psixologik muhitni o‘zgartirib yuboradi. 
Bu  esa  kishilarda  barqarorlikni,  ertangi  kuniga  ishonchsizlikni  u  bilan  bog‘liq 
holda xavotirlikni, umidsizlikni vujudga keltiradi. 
Mikromuhitda  bevosita  ishlab  chiqarish  korxonasidagi  sharoit  va  vaziyat, 
munosabatlar  tizimini  o‘z  ichiga  oladi.  Korxonadagi  uzluksiz  og‘ir  mehnat 
guruhdagi  psixologik  muhitga  salbiy  ta’sir  ko‘rsatadi.  Aksincha  ijodiylik  bilan 
Ichki qavat- guruh
yadrosi,yagona
мaqsad yo'lida
birlashish.
O'rta  qavat-
qadriyatlar
tizimining birligi, 
o'hshashligi.
Tashqi qavat-
emotsional
мunosabat.

---

237 
 
shug‘ullanadigan  ilmiy  muassalarda  psixologik  muhit  optimal  darajada  bo‘ladi. 
Psixologik  muhitning  holatiga  rahbarlik  usullari  katta  ta’sir  qiladi.  Liderlikning  3 
ta tipi mavjud: avtoritar, demokratik, liberal.   
Guruhlardagi  liderlik  va  umumiy  qarorlarga  kelish  ham  dinamik 
jarayonlarga  kiradi,  lekin  bu  masalalarni  boshqarish  psixologiyasi  masalalari 
doirasida keyingi bo‘limlarda o‘rganamiz.