O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti zoologiya va anatomiya kafedrasi

        Pogonoforalar  -  Pogonophora  tipi.  100  ga  yaqin  turi  aniqlangan.  Dengizning  1000  m  dan 
chuqurroq qsmida nay ichida yashaydi.   
Beshog’izlilar  -  Pentastomata  tipi.  Oliy  umurtqali  hayvonlar  (sudralib  yuruvchilar, 
qushlar, sutemizuvchilar) nafas olish organlarida parazitlik qiladi. Tilchalilar (Linguatulida) ham 
deb ataladi.  
Imillab  yuruvchilar  -  Tardigrada  tipi.  600  turi  mavjud.  Tanasi  to‘rt  bo‘g‘imli.  Har  bir 
bo‘g‘imda 
bir 
juftdan 
oyoqlar 
bor. 
         Onixoforalar  -  Onychophora  tipi.  Birlamchi  traxeyalilar  (Protracheata)  ham  deyiladi.  Ser 
nam 
tropik 
mintaqalarda 
keng 
tarqalgan. 
75 
turi 
ma‘lum. 
          Bo’g’imoyoqlilar 
- 
Arthropoda 
tipi. 
Taxminan 
1,5-2 
mln. 
turi 
mavjud. 
Qisqichbaqasimonlar  -  Crustacea,  Laboyoqlilar  -  Chilopoda,  ikkijuftoyoqlilar  -  Diplopoda, 
Dengiz  o‘rgimchaklari    -  Pycnogonida,  Pauropodlar  -  Pauropoda,  Symfillar-Symphyla, 
hasharotlar  -  Insecta,  o‘rgimchaksimonlar-  Arachnida,  Merostomasimonlar  -  Merostomata 
sinflariga ajratiladi. 
Qiljag’lilar - Chaetognatha tipi. Okeanlarda taxminan 115 turi ma‘lum. Ko‘pchilik turlari 
suv yuzasida yashaydi.  
Igna terililar - Echinodermata tipi. Dengiz hayvonlari.  5000 ga  yaqin turi ma‘lum. 5 ta 
sinfi:  dengiz  bodringlari,  ya‘ni  ko‘zachalari  -  Holothuroidea,  dengiz  yulduzlari  -  Asteroidea, 
Ilondumlilar, ya‘ni ofiuralar - Ophiuroidea, Dengiz nilufarlari  - Crinoidea, Dengiz tipratikanlari 
- Echinoidea mavjud.  
Chalaxordalilar  -Hemichordata  tipi.  Chuvalchangsimon  yumshoq  tanali  hayvonlar. 
Dengiz  tubida  yashaydi.  100  ga  yaqin  turi  bor.  Ichak  bian  nafas  oluvchilar  -  Enteropneusta  va 
Qanotjabralilar - Pterobranchia  sinflarga ajratiladi. 
Xordalilar  -  Chordata  tipi.  Uchta  kenja  tip:  lichinka  xordalilar  -  Urochordata,  ya‘ni 
qobiqlilar  -  Tunicata  kenja  tipi  (Appendikulariyalar  -Appendicularia,  Assidiyalar  -  Ascidiacea, 
Pelagik qobiqlilar - Thaliacea sinflari),   Boshqutisizlar - Acrania kenja tipiga (Boshxordalilar -
Cephalochordata sinfi kiradi). Uchinchi kenja tip Umurtqalilar -Vertebrata, ya‘ni Boshqutililar - 
Craniata Jag‘sizlar  -    Agnatha va Jag‘lilar  -  Gnathostomata bo‘limiga ajratiladi. Jag‘sizlar  eng 
sodda  tuzilgan  umurtqalilar  -  miksinlar  va  minogalarni  birlashtiradigan    To‘garak  og‘izlilar  - 
Cyclostomata sinfini o‘z ichiga oladi.  
Umurtqalilar  kenja  tipining  jag‘lilar  bo‘limi  Baliqlar  -    Pisces  va    To‘rtoyoqlilar  - 
Tetrapoda  katta  sinflariga  ajratiladi.  O‘z  navbatida  Baliqlar  katta  sinfi    Tog‘ayli  baliqlar  - 
Chondrichthes va Suyakli  baliqlar  - Osteichthes  sinflariga ajratiladi. To‘rtoyoqlilar esa  Suvda 

---

hamda quruqlikda  yashovchilar - Amphibia, Sudralib  yuruvchilar  -  Reptilia, Qushlar -  Aves  va 
Sutemizuvchilar - Mammalia sinflarini o‘z ichiga oladi.  
Ayrim 
 
manbalarda 
Gnatostomulidlar 
-Gnatostomulida, 
Mikrognatozoylar 
- 
Micrognathozoa, Xartumboshlilar - Cephalorhyncha  ham tip sifatida keltiriladi.