O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti zoologiya va anatomiya kafedrasi

Ekologiyasi  va  amaliy  ahamiyati.  Ko‘pchilik  g‘ovaktanlilar  okeanlarning  iliq  suvli 
tropik va subtropik qismida uncha chuqur bo‘lmagan toshloq joylarida yashaydi. Ular arktika va 
subarktika  suvlarida  birmuncha  kamroq  uchraydi.  Loyqa  suv  g‘ovaktanlilar  nay  sistemasini 
yopib qoyadi. Shuning uchun ular balchikdi loyqalanadigan suvlarda ko‘p uchramaydi. Bunday 
joylarda uchraydigan turlarning suv tubidan yuqori ko‘tarib turuvchi gigant spikulalari (poyalari) 
bo‘ladi.  Sohilning  suv  ko‘tarilib-qaytib  turadigan  qismida  yashaydigan  g‘ovaktanlilar  biron 
narsaga  yopishgan  bo‘rtma,  yastiqcha  yoki  qobiqqa  o‘xshaydi.  Suvning  chuqur  qismida 
uchraydigan  g‘ovaktanlilarning  kremniyli  skeleta  qattiq,  lekin  juda  mo‘rt,  sayoz  joyda 
yashaydigan  ko‘pchilik  g‘ovaktanlilar  skeleta  esa  ancha  mustahkam  va  pishiq  bo‘ladi. 
G‘ovaktanlilar  suvni  har  xil  mexanik  va  organik  ifloslanishdan  saqlaydigan  biofiltratorlar 
sifatida katta ahamiyatga ega
8
. 
G‘ovaktanlilarning  iqtisodiy  ahamiyati  uncha  katta  emas.  Ayrim  mamlakatlarda  tualet 
g‘ovaktanlisi yumshoq organik skeletli yuvish va yuvinish uchun va boshqa texnik maqsadlarda 
foydalaniladi.  Chuchuk  suv  bodyagasining  maydalangan  skeletidan  bod  kasalligida  terini 
ishqalash uchun foydalaniladi. 
Skeletining tuzilishiga binoan g‘ovaktanlilar ohak skeletli, shishasimon skeletli va oddiy 
g‘ovaktanalilar sinflariga ajratiladi.