O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti zoologiya va anatomiya kafedrasi

Nerv  sistemasi.  Tuban  tuzilgan  vakillari  nerv  sistemasi  yonbosh  nervlilarga  o‘xshash 
tuzilgan,  nerv  gangliylari  bo‘lmaydi  yoki  gangliylar  kuchsiz  rivojlangan.  Nerv  hujayralari  nerv 
tomirlari  boylab  joylashadi.  Yuksak  qorinoyoqlilarda  nerv  hujayralari  nervlarning    muayyan 
joyida  to‘planib,  nerv  tugunlari  hosil  qiladi.  Oldjabrali  qorinoyoqlilarda  besh  juft  nerv 
gangliylari  bor.  Ularning  birinchi  jufti  serebral  gangliylar  halqum  ustida,  ikkinchi  jufti  pedal 
gangliylar  oyoq  oldingi  qismida,  uchinchi  jufti  plevral  gangliylar  pedal  gangliylar  ustida, 
to‘rtinchi  juft  vistseral  gangliylar  orqa  ichak  ostida,  beshinchi  juft  pariyetal  gangliylar  
plevrovistseral nerv stvoli orqasida joylashgan. Gangliylar nerv stvollari orqali  tutashgan. Bir xil 
nomdagi  gangliylarni  tutashtiradigan  nervlar  komissuralar,  har  xil  gangliylari  tutashtirib 
turadigan  tolalar  qonnektivalar  deyiladi.  Serebral  nerv  gangliylari  ko‘zlar,  statotsistlar,  halqum 
va  paypaslagichlarni,  pedal  -  oyoq  muskullarini,  plevral  -  mantiyani,  pariyetal  -  ktenidiy  va 
osfradiylarni va vistseral gangliylar esa ichki organlar ishini boshqaradi. 
Qorinoyoqlilarda  alohida  organlarning  ishini  boshqarib  turadigan  qo‘shimcha  gangliylar 
(masalan, halqum,ya‘ni bukkal gangliy) ham bor.