O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Navoiy viloyat kasb-hunar ta’lim xududiy boshqarmasi Navoiy tibbiyot kolleji

Mavzu: 3.Tug’ma no’qson,irsiy kasalliklar bilan tug’ilgan bolalar va ularning oilalarida hamshiralik parvarishi.

Dars rejasi:

1. Klaynfelter sindromi, Daun sindromi, Terner sindromi, mushak distrofiyasi

2. Klaynfejter sindromi bilan tug’ilgan bolalar va ularning oilalarida hamshiralik parvarishi

3. Terner sindromi bilan tug’ilgan bolalar va ularning oilalarida hamshiralik parvarishi

4. Daun sindromi bilan tug’ilgan bolalar va ularning oilalarida hamshiralik parvarishi

5. Mushak distrofiyasi bilan tug’ilgan bolalar va ularning oilalarida hamshiralik parvarishi

Ma’ruza matni:

Tashhis to’g’risida ota-onalarni habardor qilish

Bolalarda rivojlanishdan orqada qolish va ko’pgina tug’ma nuqsonlarni sabablari bo’lib xromosoma anomaliyalari hisoblanadi. O’sish va rivojlanishda orqada qolish kasalliklari uzoq vaqt parvarishni talab qiladi. Ota-onalarni faqat tibbiy ma’lumotlargina emas balki, kundalik hayotda asosiy diqqat talab qiladigan momentlar, boshlang’ich davrda to’g’ri davolash ko’rsatmalari haqida ijtimoiy himoiy quvvatlash programmalari haqida va ota-onalar bilan o’tkaziladigan uchrashuvlarni xabardor qilish shuningdek ularni tinchlantirish uchun kerakli ma’lumotlar bilan ta’minlash kerak.

Klaynfelter sindromi

1). Aniqlash Bu erkaklarda qo’shimcha X- xromasomasi (XXY o’rnida XY ) bo’lishi bilan harakterlanadigan xromasoma kasalligi. Ikkita shakli bor, 47 kariotipda XXY 80 %,10 % i mozaik shaklni tashkil qiladi.Bu kasallik 1:1000 chastotada uchraydi.

2).Etiologiyasi Sababi:erkaklar jinsiy xromosomalarining anomaliyasi.

3).Belgilari Aqliy xususiyati normaga yaqin,lekin X xromosoma qancha ko’p bo’lsa shuncha ko’p aqliy zaiflik kuzatiladi.Klaynfelter sindromidagi bemorlarda yorg’oqning kichikligi,sekin o’sishi,ko’krakning kattalashishi,oyoq-qo’llarning uzun bo’lishi,bo’yning uzun bo’lishi xarakterli.Ko’krak yoshidagi va maktab yoshidagi bolalarda uncha sezilmaydi,jinsiy rivojlanish yoshiga yetgach moyaklar rivojlanishida anomaliyalar kuzatiladi,moyaklar kichikligicha qolib sperma bo’lmaydi.Lekin tashqi jinsiy a’zolar normal rivojlanadi.Erkaklarda ba’zan sut bezlari o’smasi uchraydi va qandli diabetga moyillik kuzatiladi.Ba’zan kasallik bepushtlikka tekshiruv o’trazilganda aniqlanadi.

4).Diagnostikasi:xromosomalarni tekshirish

5).Davolash:Simptomatik davolash o’tkaziladi

6).Parvarishlash -O’sish va riyojlanishdan orqada qolishda davolash ishlarida yordam berish

-Infeksiyani oldini olish,shuningdek,immunitet past ,olgani sababli infeksiya yuqishga moyilligi yuqori

-Ota onalar bilan suhbat o’tkazish ,ya’ni shunday sindrom bilan tug’ilgan bolalarini qabul qilishi mumkinligi to’g’risida