O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi namangan davlat universiteti ijtimoiy-iqtisodiy fakul‘teti



Download 1,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet187/293
Sana24.08.2021
Hajmi1,63 Mb.
#155158
1   ...   183   184   185   186   187   188   189   190   ...   293
Bog'liq
sotsiologiya fanidan izohli lugat

OILA  —  er-xotinlik  ittifoqiga,  qarindoshlik  aloqalariga,  umumiy 
xo‗jalik yuritadigan er va xotin, ota-ona va bolalar, aka-uka va opa-singillar 
va  b.  qarindoshlar  o‗rtasidagi  munosabatlarga  asoslanadigan  kichik  ijtimoiy 
guruh;  jamiyatning  asosi,  davlat  qudratining  manbai.  O.ning  hayoti  moddiy 
(biologik, xo‗jalik) va ma‘naviy (axloqiy, huquqiy, psixologik) jarayonlar b-n 
xarakterlanadi.  O.—tarixiy  kategoriya.  Uning  shakllari  va  funksiyalari 
mavjud ijtimoiy munosabatlar xarakteriga, shuningdek, jamiyatning madaniy 
taraqqiyoti  darajasiga  bog‗liq.  Ayni  vaqtda  O.  jamiyat  hayotiga  ham  kuchli 
ta‘sir ko‗rsatadi, qator funksiyalar (bola tug‗ish, uy-ro‗zg‗orda mehnat qilish, 
xo‗jalik  yuritish,  o‗z  a‘zolarining  jismoniy,  ehtiyojlarini  qondirish,  yosh 
avlodni  tarbiyalash  ma‘naviy  va  axloqiy-estetik  kamolotiga  ta‘sir 
ko‗rsatish)ni bajaradi. Tadqiqotchilar eng qad. davrda tartibsiz jinsiy aloqalar 


 
134 
hukm  surgan  va  u  vaqtda  O.  hali  bo‗lmagan,  bu  aloqalar  o‗rnini  gruppaviy 
nikoh egallagan, juft O. paydo bo‗lgan, deb hisoblaydilar. Monogomiya (bir 
nikohli  oila)ning  qaror  topishi  b-n  ayollar  erkaklar  tomonidan  asoratga 
solingan.  Ayol  asta-sekin  o‗z  eri-xo‗jayinining  mulkiga,  quliga  aylana 
borgan.  Boylik  orttirish  va  uni  qonuniy  vorislarga  berish  O.ning  asosiy 
maqsadi  bo‗lib  qolgan.  Markaziy  Osiyoda  keng  tarqalgan  qad. 
zardushtiylikda  O.  va  nikoh  masalasiga  muhim  ahamiyat  berilgan.  O.  va 
nikoh  yaratuvchining  talabiga  mos  kelganligi  bois  uni  buzish  taqiqlangan. 
Agarda oilada er yoki xotin axloqsizlik, ya‘ni buzuqchilik sodir etilsa, unday 
kishilar  tayoq  b-n  jazolangan.  Shu  orqali  O.  mustahkamligi  uchun 
kurashganlar.  Sharqda  qadimdan  O.  muqaddas  Vatan  hisoblangan.  Uning 
mustahkamligining  darz  ketishiga  yo‗l  qo‗ymaganlar.  Shuningdek, 
―Avesto‖da  naslning  pokligi,  tozaligiga  ham  alohida  e‘tibor  berilgan. 
qarindosh-urug‗,  aka-ukaning  quda-anda  bo‗lishi  qoralangan.  O‗zbekiston 
respublikasi  mustaqillikka  erishgach,  O.ga  bo‗lgan  e‘tibor yanada  oshdi.  O. 
fuqarolik jamiyatining, davlatning eng muhim hujayrasi, zarrasi, bo‗g‗ini. O. 
uch  jihatni:  o‗zining  bevosita  ko‗rinishi  bo‗lmish  nikohni;  oilaviy  mulk  va 
anjomlar  hamda  ular  haqidagi  g‗amxo‗rlikni,  bolalar  tarbiyasini  o‗z  ichiga 
oladi.  qonunga  binoan  nikoh  tuzish  shartlarida  eng  muhimlari  —  nikohga 
kiruvchilarning  o‗zaro  roziligi  va  ularning  nikoh  yoshiga  etganliklari 
hisoblanadi.  O.  poklik  va  soflikka,  ikki  tomonlama  muhabbatga,  sadoqat  va 
vafodorlikka  asoslanishi  kerak,  O.  mustahkam,  tinch,  farovon,  sog‗lom 
bo‗lsagina jamiyatda barqarorlik vujudga keladi. 

Download 1,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   183   184   185   186   187   188   189   190   ...   293




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish