O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi namangan davlat universiteti ijtimoiy-iqtisodiy fakul‘teti

Migratsiya - (lot. migratio - ko‗chib o‗tish) - individlar yoki ijtimoiy 
guruhlarning doimiy yashash joylarini o‗zgartirish jarayoni bo‗lib, u boshqa 
jo‗g‗rofiy hudud yoki mamlakatga ko‗chib o‗tishda ifodalanadi. 
Mikrosegregatsiya  —  kundalik  turmush  tafsilotlarida,  masalan 
avtobus  yoki  temir  yo‗l  stansiyalaridagi  kutish  zallarini  ajratib  qo‗yishda 
namoyon bo‗ladigan irqiy segregatsiya. 
Mikrosotsiologiya  -  (yunon.  micros  -  kichkina  va  sotsiologiya)  - 
sotsiologiyada  nisbatan  katta  bo‗lmagan  ijtimoiy  tizimlardagi  ijtimoiy 
xodisalar  va  jarayonlarni  taxlil  qilishga  qaratilgan,  alohida  olingan 
hodisalarning  mikrodarajadagi  jarayonlar  bilan  aloqasini  empirik  tasvirlash 
bilan chegaralanadigan yo‗nalish, inson xulq-atvorini yuzma-yuz o‗zaro ta‘sir 
kontekstida o‗rganish. 
Millat — til, ma‘naviyat, milliy o‗zlikning angash ruhiyati, urf-odatlar, 
an‘analar  va  qadriyatlar  yagonaligi  asosida  muayyan  hududda  yashovchi 
iqtisodiy aloqalar b-n bog‗langan mustaqil sub‘ekt sifatida o‗ziga xos moddiy 
va  ma‘naviy  boyliklarni  yaratuvchi  kishilarning  etnik  birligi.  M.  ma‘lum 
hududda barqaror yashab, tarixiy taraqqiyot davomida rivojlanib, kishilarning 
ma‘naviy-ruhiy  salohiyat  yagonaligi  asosida  shakllanadi.  U  faqatgina 
―kapitalistik  jamiyatning  muqarrar  mahsuli‖  emas,  balki  insoniyat  dunyoga 
kelishi  va  taraqqiyotning  mahsulidir.  M.ning  shakllanishi  va  rivojlanishida 
moddiy  omillar  muhim  ahamiyatga  ega  bo‗ladi,  ammo  ular  M.  abadiyligini 

---

 
119 
ta‘minlashning  oxirgi  imkoniyati  emas.  Ular  M.  taraqqiyoti  uchun  zaruriy 
shart  hisoblanadi.  M.ning  abadiyligi,  uning  barqarorligini  ta‘minlashning 
asosiy omili uning ichki ma‘naviy-ruhiy salohiyatidir. M.larning ichki-ruhiy 
salohiyati,  yaratuvchilik  qobiliyati,  matonati,  tinimsiz  mehnati,  tadbirkorligi 
va o‗ziga xosligini rivojlantirish asosida hoz.gi zamon sivilizatsiyasi yuzaga 
kelgan. Mutaxassislarning fikricha, Er yuzida uch minga yaqin millat bo‗lib 
insoniyatning  o‗rta  hisob  b-n  96  %ini  birlashtiradi.  qolgan  4  %  elat  va 
qabilalardir.  Har  bir  M.  nufuzi  bir  necha  o‗n  mingdan  bir  necha  yuz 
milliongacha boradi. M.lar besh yirik guruhga bo‗linadilar: A (Buyuk M.lar) 
xitoyliklar,  aholi  soni  1  milliard  ikki  yuz  ellik  milliondan  ortiq,  hindlar, 
amerikaliklar,  ruslar,  yaponlar  —  har  biri  yuz  milliondan  ikki  yuz,  uch  yuz 
milliongacha  aholiga  ega.  B.  Katta  millatlar  —  50  milliondan  100 
milliongacha  —  ing.lar,  fransuzlar,  ispanlar,  olmonlar,  turklar  va  boshqalar. 
V. Yirik millatlar — 10 milliondan 50 milliongacha - o‗zbeklar, portugallar, 
polyaklar, efioplar va b. G. o‗rta millatlar — bir milliondan o‗n milliongacha; 
D.  Kichik  M.  bir  necha  o‗n  mingdan  bir  milliongacha.  Jahondagi  27  M.  Er 
yuzi aholisining qariyb 75 %ini tashkil qiladi.