O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi namangan davlat universiteti ijtimoiy-iqtisodiy fakul‘teti


Metod  (yun.  tadqiqod,  yo‘l)  —  bilim  olish,  borliqni  tadkik  etish  tadbirlari, usullari va jarayonlari birligi.  Metodika  (



Download 1,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet163/293
Sana24.08.2021
Hajmi1,63 Mb.
#155158
1   ...   159   160   161   162   163   164   165   166   ...   293
Bog'liq
sotsiologiya fanidan izohli lugat

Metod  (yun.  tadqiqod,  yo‘l)  —  bilim  olish,  borliqni  tadkik  etish 
tadbirlari, usullari va jarayonlari birligi. 
Metodika  (yun.)  —  1)  qandaydir  ishni  maqsadga  muvofiq  o‘tkazish 
usullari,  yo‘llari  birligi;  2)  pedagogikani  o‘qitish  usullarini  o‘rganuvchi 
bo‘limi. 
Metodologiya  –1)  biron  fanda  tadbiq  etiladigan  tadqiqot  usullarining 
majmui;  2)  ilmiy  bilim  va  dunyoni  o‗zgartirish  metodi  haqidagi  ta‘limot. 
Ilmiy  bilim  metodlarining  nazariy  asosi  rivojlanib  borayotgan  fanning 
extiyojlari  taqazosi  b-n  yuzaga  kelgan  bo‗lib,  u  tabiat,  jamiyat  va  inson 
ongining murakkab hodisalarini to‗g‗ri ob‘ektiv talqin etishga, fanning tabiiy 
aloqalarini ochishga imkon beradi. Ilmiy bilim masalasida usul muammosi b-
n eng qadimgi fal.da Aristotel shug‗ullangan. Birinchi marta fanni usul tizimi 
asosida  o‗rganish  masalasining.  Fay.i  F.  Bekan  ilgari  surgan.  R.  Dekart  va 
I.Kantlar  ham  bu  masalaga  alohida  e‘tibor  qaratganlar.  Gegel 
metodologiyaga  muhim  hissa  qo‗shdi.  U  birinchi  bo‗lib  fal-iy  metodning 
o‗ziga  xos  xarakteriga,  uning  aniq  fanlar  metodlaridan  farq  qilishiga  va  bu 
metodlardan  iborat  emas  ekanligiga  e‘tibor  bergan  edi.  Ilmiy  bilish 
jarayonida har  bir  fan konkret tadqiqot ob‘ektga ega ekan, o‗zining maxsus 
usullarini  ishlab  chiqishi  zarur.  Lekin  ba‘zi  bir  fanlar  bir-biriga  yaqin 
bo‗lgani  uchun  ularning  tushuncha  va  qonunlari  ham  bir-biriga  yaqindir. 
Demak,  bilimda  xususiylik  va  umumiylik  vazifasini  bajaruvchi  usullar  ham 
mavjuddir.  Ko‗pchilik  fanlarda  qo‗llanadigan  usullar  umumiy  usul  dey.adi. 
Umumiy  usul  qo‗llanishi  doirasiga  ko‗ra  umumiy,  lekin  o‗z  maxsus 
vazifasiga ega. Bunga analiz va sintez umumlashtirish va mavhumlashtirish, 
induksiya  va  deduksiya,  qiyoslash  va  modellashtirishni  ko‗rsatish  mumkin. 
Shunday  qilib,  bilim  jarayonida  ilmiy  tadqiqotning xususiy,  umumiy  va  eng 
umumiy  usullari  mavjud  bo‗lib,  ular  o‗zaro  bir-biri  bog‗liq.  Dialektik  usul 
real olamni ilmiy bilishning eng umumiy usuli bo‗lib, u barcha fanlar uchun 
metodologiyadir.  Dialektik  usul  xususiy  fanlar  erishgan  yutuqlardan 
foydalanib,  ularning  usullari  b-n  birgalikda  rivojlanadi,  ular  bir-birini 
to‗ldiradi  va  boytiadi.  Hoz.  zamon  jihatidan  salmog‗ining  oshib  borishi  b-n 
tavsiflanadi. Ilmiy taraqqiyoti sharoitida ilmiy bilim faoliyatining shakllari va 
usullari,  tartib-qoidalari,  mantiqi  va  tuzilmasi  fanda  yangidan-yangi 
yutuqlarni qo‗lga kiritish imkoniyatini yaratmoqda. 

Download 1,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   159   160   161   162   163   164   165   166   ...   293




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish