O’zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi navoiy davlat konchilik instituti

T = Q_m /Q_n

Kon va boyitish fabrikalarini loyihalashda asosan shunday ishlab chiqarish quvvati tanlanadiki, korxonaning yashash muddati 30-50 yildan kam bo`lmasligi kerak. Masalan, quvvati 3000-4000 m/sumka bo`lgan ko`mir shaxtasining minimal yashash muddati 40 yil, quvvati 4000 m/sumka dan yuqori bo`lganda – 50 yil. Alohida hollarda chegaralangan zahiraga ega bo`lgan konlarda va kamyob mahsulotlar uchun yashash muddati 10-15 yilgacha ruxsat beriladi.

1 t mahsulotni qayta ishlashdagi umumiy tannarx amortizatsiyaga ajratilgan xarajat va ishlatishdagi xususiy xarajatlardan to`planadi. Boyitish fabrikasining ishlab chiqarish quvvati o`sishi bilan ishlab chiqarishga ketadigan xarajatlar kamayadi, kapital sarf o`sgani uchun amortizatsiya xarajatlari o`sadi.Bu holat 1-rasmda ifodalangan. Abstsissa o`qiga boyitish fabrikasining ishlab chiqarish quvvati, ordinata o`qiga esa uni qurishga ketgan kapital sraf (A egri chiziq) va 1 t mahsulotni qayta ishlashga ketgan xarajatlar qo`yilgan.


Rasm 2.2. Boyitish fabrikasidagi 1 t mahsulotni qayta ishlash narxini uning ishlab chiqarish quvvatiga bog’liqligi
Keyingisi ishlatishga ketgan xususiy xarajatlar (b egri chizik) va A:Q_M(egri chizika) nisbatga teng bulgan amortizatsiya sarf xarajatlari yigindisiga teng. s egri chizigi esa a va b egri chiziklar ordinatalari yigindisiga teng bulgan ordinata 1 t maxsulotni kayta ishlashga ketgan umumiy tannarxni ifodalaydi. U xar xil ishlab chikarish kuvvatiga ega bulgan fabrikalar kurulishi varianlarini iktisodiy jixatdan takkoslash yuli bilan aniklangan, ishlab chikarish kuvvati Q'_n bulgan boyitish fabrikasida N nuktada minimum kiymatga ega buladi.
Adabiyotlar

1.Umarova I.K., Solijonova G. Foydali qazilmalarni boyitish va qayta ishlash. Darslik. - T.: Cho'lpon, 2009.

2.Umarova I.K., Solijonova G. Foydali qazilmalarni boyitishga tayyorlash jarayonlari. O'quv qo'llanma. - T.: TDTU, 2014.

4.Peuker U.A., Kwade A., Teipel U., Jeckel G., Mutze T. Mineral processing. Mineral, renewable and secondary raw material processing-current engineering challenges. Dechema. Germany, 2012. 280 p.

5.Avdoxin V.M. «Texnologiya obogaheniya poleznix iskopaemix». Uchebnik v 2t.- M.: MGGU, 2005.