O’zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi namangan davlat universiteti yunusova Gulshoda Nazihanovna «TA’limda ta’limda axborot texnologiyalari»

Amaliy mashg’ulot № 13. Smart elektron o’quv qo’llanmalaridan o’qitishga 
qo’llash. 
Kalit sozlar:Smart o’qitish, smart o’qitish muhiti, smart-texnologiyalar, smart o’quv 
muhiti, elektron o’quv hamjamiyati,wikkipediya, Smart o’quv qoo’llanma. 
Amaliy mashgulotning texnik ta’minoti: kompyuter Pentium 4, internet 
tarmog’I, videoproektor. 
Amaliy mashg’ulotning maqsadi: Talabalarga ta’lim uchun internet tarmog’I 
orqali ishlaydigan Smart elektron qo’llanmalar va ularni o’qitishga qo’llash 
haqida bayon qilish va o’rgatish, talabalarni ularda ishlash imkoniyatini 
yaratish. 
Amaliy mashg’ulotning nazariy bayoni: 
Tendensiya – bu yo’nalish, uslub, yo’l deganma’noda bu mavzuda 
ishlatilmoqda. 
Smart o’qitishni rivojlantirish uchun bu ta’lim yo’nalishiga oid texnik 
vositalarni: kompyuter, mobil telephonlar, planshetlarni ishlab chiqlishini 

---

257 
zamonaviy va ilg’or texnikaga asoslanib chiqarishni ta’minlash, ularning 
ichiga smart-booklarni, smart-o’quv booklarni joylashtirish maslasi engasosiy 
va dolzarb masalalardan bo’lib kelmoqda.zamonaviy ipad, iphone 
planshetlariga, smart mobil telephonlarga smart-kitob joylashtirilmoqda. Bu 
smart texnologiyalari asosida foydalanuvchining dunyo qarashini o’zgartirish 
va kerakli bilimlarni topishni tez amalga oshirishni tashkil qilishga yordam , 
intenetda ishlashga va smart kitobdan foydalanishga dastaval telephon va 
planshetlarga mablag’ ham berilganbo’ladi. Smart-darslik, smart-kitob-bu 
ensiklopediya, unda barcha fan va yonalsh hamda sohalar buyicha kerakli 
ma’lumotlar jamlangan bo’ladi. Smart darslikli texnik vositalar aqilli insonni 
shakllanishiga o’z yordamini beradi. 
Amaliy mashg’ulot №14. O’qitishda onlayn Smart texnologiyalaridann 
foydalanish. 
Kalit sozlar:Smart o’qitish, smart o’qitish muhiti, smart-texnologiyalar, smart o’quv 
muhiti, elektron o’quv hamjamiyati,wikkipediya, Smart o’quv qoo’llanma. 
Amaliy mashgulotning texnik ta’minoti: kompyuter Pentium 4, internet 
tarmog’I, videoproektor. 
Amaliy mashg’ulotning maqsadi
: Talabalarga ta’li uchun internet tarmog’I 
resurslari coursera.org, udemy.org, khanacademy.org saytlarini o’rgatish, 
talabalarni ularda ishlash imkoniyatini yaratish. 
Amaliy mashg’ulotning nazariy bayoni: 
Amaliy mashgulotning texnik ta’minoti: kompyuter Pentium 4, internet 
tarmog’I, videoproektor. 
Amaliy mashg’ulotning maqsadi: Talabalarga ta’lim uchun internet tarmog’I 
resurslari coursera.org, udemy.org, khanacademy.org saytlarini o’rgatish, 
talabalarni ularda ishlash imkoniyatini yaratish. 

---

258 
Amaliy mashg’ulotning nazariy bayoni: Elektron o’quv muhiti elektron
tarzidagi (kompyuter vositasida) biror kompyuter texnologiyasi vositasidagi 
o’qitishni tushunamiz. Elektron ta’lim bizga ta’limni elektron o’quv resursini
TA’LIMDA Axborot texnologiyalari va multimediya orqali berishi mumkin. 
Elektron ta’lida o’qitish elektron tarzda amalaga oshiriladi. hozirgi kunda 
elektron hukumat, elektron ta’lim, elektron boshqaruv, elektron sinov va 
boshqa tushunchalar jamiyatimizda keng qo’llanilmoqda. 
MOODLE-BU MASOFAVIY TA’LIMNI BOSHQARUVCHI TIZIM, 
O’QUV PLATFORMA 
CORSELAB-BU DASTUR, ON-LINE TARZDA O’QUV KURSLARINI 
YARATISHGA 
MO’LJALLANGAN, 
E-LEARNING 
MUHITINI 
SHAKLANTIRISHGA MO’LJALLANGAN DASTUR. 
O’QUV VOSITALARINING TARKIBIDA, ULARNI O’RNATILISHIDA 
HAM TAFOVUT KATTA. MOODLE TARKIBIDA Apache web 
server+php+mysql sborka ko’rinishida o’rnatiladi. Linux + Apache + MySQL 
+ PHP = LAMP, Windows + Apache + MySQL + PHP = XAMP 
MATERIALLLARNI BIRIDAN OLIB IKKINCHISIGA QUYISH 
MUMKIN, CHUNKI ASOSIDA WYSYWING REDAKTORI ISHLAYDI. 
BOG’LIQLIGI BIRINING MATERIALLARINIIKKINCHISIGA QUYISH 
UMKIN, NUSHA QILISH, QUYISH, BLOK AJRATISH KABI 
TUGMALAR HAR IKKI DASTURIY TIZIMLARDA QO’LLAB 
QUVATLANADI. 
Wikkipediya 
- 
BU 
INTERNET 
TIZIZMIDA 
ISHLOVCHI 
ENSIKLOPEDIYA HISOBLANADI. 
UNI BIZ ENG BIRINCHI SMART-DARSLIK YOKI SMART-KITOB DEB 
ATASHIMIZ 
MUMKIN. 
BU 
KITOB 
INTERNET 
TIZIMIGAJOYLASHTIRILGAN. 
GOOGLE QIDIRUV TIZIZMINI HAM BIZ SMAR QIDIRUV TIZIZMI 
DESAK, MUBOLAG’A BO’LMAYDI. 

---

259 
• 
SMART-DARSLIK-BU 
INTERNETGA 
JOYLASHTIRILGAN 
ENCIKLOPEDIYA. BU ORQALI INSONIYAT YILLAR DAVOMIDA 
YIG’GAN BILIMLARNI TOPISH VA KO’RISH MUMKIN.BARCHA 
SOHA VA YONALISHLARGA OID MATERIALLAR JAMLANGAN. 
DARSLIK-BU 
NAMUNAVIY 
REJA 
ASOSIDA 
AJRATILGAN 
MAVZULARNI NNG MAZMUNINI TO’LIQ QAMRAB OLUVCHI 
DARSLIK. 
• 
O”QUV 
QO’LLANMADA 
HAM 
MAZMUN 
NAMUNAVIY DASTURDAGI MAVZULARNI QAT’IY YORITISHI 
KERAK. O’QUV SLUBIY QO’LLANMA NAMUNAVIY DASTURDA 
KORSATILGAN MAVZULARNING BIROR BOBIGA QARSHLI YOKI 
AYRIMLARINI 
QAMRAB 
OLIB, 
ULARNING 
METODIKASINI,O’QITISH USLUBIYOTINI YORITIB BERISHI 
ZARUR
ELEKTRON 
DARSLIKKA UNESKO TA’RIFIGA ASOSAN 
(INTERNET MANBALARIGA MUROJAAT QILSAK): 
ELEKTRON DARSLIK-BU E-LEARNING MUHITIDAGI TA’LIMNI 
AMALGA OSHIRUVCHI TA’LIMDA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI 
VA MULTIMEDIA ASOSIDA O’QITISHNI TA’MINLOVCHI DARSLIK. 
DARSLIK-BU 
TA’LIM RESURSI HISOBLANADI. ELEKTRON 

---

260 
DARSLIK-KOMPYUTER ORQALI O’QITISHGA MO’LJALLANGAN 
TA’LIM RESURSIDIR. 
ELEKTRON 
DARSLIK 
O’ZINING 
METODIK-TASHKILIY, 
BILIMLARNI O’RGATUVCHI, BILIMLARNI NAZORAT QILUVCHI 
VA 
HULOSA 
QILUVCHI 
HAMDA 
NATIJANI 
BERUVCHI 
QISMLARIGA EGA. HAR BIR ELEKTRON DARSLIKDA MUQOVA, 
UNI KIM YARATGANLIGI HAQIDA, MUALLIFLAR HAQIDA 
MA’LUMOT, NAZARIY QISMI, BILIMLARNI NZORAT QILUVCHI 
TEST QISMI VA HULOSOLOVCHI, YANI O’ZLASHTIRISHNI 
BELGILOVCHI QISMLARI MAVJUD. ELEKTRON DARSLIKKA 
QUYILADIGAN ASOSY DIDAKTIK TALABLARDAN BIRI, UNDAGI 
ANIMATSIYA VA RANGLARNING KO’ZGA TA’SIR QILISHI KAM 
BO’LGAN 
RANGLARNI 
TANLANISHI, 
ANIMATSIYA 
VA 
RASMLARDAGI 
RANGLARDAGI 
TAFOVUTLARGA 
E’TIBOR 
ETILISHINI TALAB ETADI. 
SMART DOSKALAR KUNDAN KUNGA HAYOTIMIZGA KIRIB 
KELMOQDA, 
ULARNING 
TURLI 
VERSIYALARI 
ISHLAB 
CHIQILMOQDA. 
SMART DOSKA KATTA EKRANDA KATTA AUDITORIYADAGI 
ECHITUVCHILARNI QAMRAB OLADI. 
SMART PLANSHETLAR ULARNING TARKIBIGA SMART-DARSLIK 
O’RNATILGAN BO’LADI.
SMART NOTEBOOKLAR HAM HOZIRGIKUNDA O’ZINING 
ZAMONAVIY 
TUZILISHI, 
JIHOZLANISHI 
BILAN 
BIZLARNI 
HAYRATGA 
SOLADI. 
O’ZBEKISTONDA 
HAM 
BUNDAY 
TEXNOLOGIYALARNIRIVOJLANTIRISHGA KATTA AHAMIYAT 
BERILMOQDA, 
ARTEL 
KOPANIYASINI 
RIVOJLANTIRISH, 
ZAMONAVIY PLANSHETLARNI ISHLAB CHIQISHNI YO’LGA 
QUISH VA RIVOJLANTIRISH MASALALARI HAL ETILMOQDA. 

---

261 
SMART UYLAR, SMART SHAHAR, SMART QISHLOQ VA BU 
HAQIDAGI O’ZBEKISTONDAGI BIRNCHI QADAMLAR. 
SMART 
DOSKA, 
SMART 
PLANSHET, 
SMART 
TA’LI 
TEXNOLOGIYALARI HAQIDA VIDEO-KO’RSATISH. 
• 
ELEKTRON 
O’QITISHNI 
AMALGA 
OSHIRISH 
UCHUN 
DASTURLARNI VA ELEKTRON DARSLIKLARNI ASTURCHILAR 
TOMONIDAN 
PROFESSIONALTARZDA 
AMALGA 
OSHIRILADI(Adabiyotlarga murojaat qilish, snoska). 
• 
LEKIN HOZIRGI TA’LIMDA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI 
ASRIDA WEB 2.0. TEXNOLOGIYALARI ZAMINIDA SHUNDAY 
DASTURIY VOSITALARNI ELEKTRONTA’LINING RESURSLARINI 
YARATISHGA 
QO’LLASH 
MUMKIN-KI, 
BUNING 
UCHUN 
DASTURCHI VA YUQORI TILLI DASTURLASH TILLARIDA 
BILIMGA EGA BO’LISH SHART EMAS. MASALAN BUNDAY 
DASTURLARGA 
ARTICULAESTORYLINE, 
COURSELAB,SUNRAVBOOKOFFICE, 
SUNRAVTESTPRO 
VA 
BOSHQALAR KIRADI. UNDAN TASHQARI 11TA DASTURIY 
INSRUMENTAL DASTURLAR? 9 TA DASTURIY VOSITALAR
ORQALI ON-LINE VA OFF-LINE TARZDA ISHLASHGA TA’LI M 
RESURSLARINI YARATISH MUMKIN 
Smart- elektron doska mahsus tugmalarga ega, ular orqali turli figuralarni, 
chiziqlarni chizish mumkin.
Smart - planshetlar o’z ichiga elektron darslikni qamrab olgan, zamonaviy 
masofaviy va e-learning uchun ishlashga qulay vosita. 
Smart - uy-quyosh batareyasiasosida uyni isitish va energiya bilan ta’minlash, 
insonni sezuvchi texnologiya asosida amalga oshirilgan. 
Smart-shahar-quyosh energiyai asosida ishlovchi shahar, quyosh energiyasi 
asosida ishlovchi batareylar orqali ishlovchi svetofor. 
Bu sohaga oid videolar ko’rsatish. 
• 
Endi ma’ruzamizning bo’lim va boblari buyicha asosy hulosalar qilamiz: 

---

262 
1. Smart-darslik-bu ensiklopediya, bu aqili darslik, uning birinchi ko’rinishi 
Wikkipediya. 
2 .Elektron darslik- fanga oid barcha mavzular mazminini o’z ichiga qamrab 
olgan ta’lim resursi bo’lib, kompyuter vositasida o’qitshni yani e-learning 
elektron ta’limni amalga oshiradi. 
3. Elektron ta’lim muhitini yaratishda kerakli dasturiy vositalarni tanlab, 
ularda ishlashni o’rganib, ularda ta’limresusrsini yaratish, bunda ranglarga 
e’tabor berish va undan elektron ta’li vositasisifatida foydalanish mumkin. 
4. Elektron doska, smart planshetlar va nootebooklar elektron ta’lini 
rivojlantirish uchun zamonaviy vositalar hisoblanadi.