|
Yangi oʻquv materialini mustahkamlash
2.8Yangi oʻquv materialini oʻzlashtirish darajasini tekshirish boʻyicha tezkor soʻrov oʻtkazadi
2.9. Darsda oʻzlashtirgan bilimlarini tekshirish maqsadida boshlangʻish nazorat olinadi
|
Tinglaydi, yozib oladi
Yozib oladi
Diqqat qiladi
Savollarga javob beradi
Kuzatadi, ma’lumotlarni daftarga qayd qiladi
Savollarga javob beradi,
test topshirigʻini bajaradi
|
3-bosqich: Yakuniy qism.
10 daqiqa
|
Mashgʻulotni yakunlash
Mavzu yakunlanadi, bajarilgan ishlarni kelgusida kasbiy faoliyatlarida muhim ahamiyatga ega
ekanligiga oʻquvchilar e’tiborini qaratadi
Uyga vazifa berilishi
Nazorat savollariga javob qaytarish
|
Diqqat qiladi
Topshiriqni yozadi
|
ilova
Baholash mezoni va ko’rsatkichlari
t/r
|
Nazariy bilimlarni baholash
|
ball
| |
|
1
|
Savollarga to'liq javob berish, misol dalil keltiradi, Mavzu haqida to’liq ma’lumotlarni keltiradi, yangi ma’lumotlarni amaliyotda qo’llay oladi
|
5
|
2
|
Savollarga noto'liq javob beradi, mavzu haqida tushunchalarini to’liq bayon eta olmaydi
|
4
|
3
|
Savollarga qisman javob beradi, yangi va o’tilgan mavzular bo’yicha qisman bilimga ega
|
3
|
4
|
Savollarga umuman javob bera olmaydi, yangi mavzu va o’tilgan mavzular yuzasidan bilimga ega emas.
|
2
| ilova
Kichik guruhlarda ishlash qoidasi
1
|
Talabalar ishini bajarish uchun zarur bilim va masalalarga ega bo’lmog’i kerak
|
2
|
Guruhlarga aniq topshiriqlar berilmog’i lozim
|
3
|
Kichik guruh oldiga qo’yilgan topshiriqni bajarish uchun yetarli vaqt ajratiladi
|
4
|
Guruhlardagi fikrlar chegaralanmaganligi va tazyiqqa uchramasligi haqida ogohlantirilishi zarur.
|
5
|
Guruh ish natijalarini qanday taqdim etishini aniq bilishlari, ishlab chiqarish ta’limi ustasi ularga yo’riqnoma berishi lozim.
|
6
|
Nima bo’lganda ham muloqotda bo’ling, bajargan ishini erkin namoyon etish
|
196
Fan bo'yicha o'quvchilarni o'zlashtirish, baholash mezonlari
3-ilova
№
|
Baholash mezonlari
|
Baholar
|
“5” – a’lo
|
“4” - yaxshi
|
“3” - qoniqarli
|
“2” - qoniqarsiz
|
1.
|
Nazariy
ma’lumotlarni o’zlashtirishi
|
|
|
|
|
2.
|
Amaliy
ma’lumotlarni o’zlashtirishi
|
|
|
|
|
3.
|
Joriy nazorat
natijalari
|
|
|
|
|
4.
|
O’rtacha bahosi
|
|
|
|
|
6-mavzu:Fe’l va uning grammatik kategoriyalari. Standart retseptura formulirovkalari fe’llar bilan.
Reja:
Fe'lning to'rt tuslanishini;
Fe'lning lotin tilidagi ko'rinishi va o'zbek tilidan farqini.
Fe'lning buyruq maylini retsepturadagi ko'rinishini.
Fe'l negizini topishni.
Fe'lning lug'at ko'rinishini.
Fe'l grammatikasini o'rganish lotin tilida muhum rol o'ynaydi, chunki bemorlarga yozib beriladigan retsept (dorinoma) qog'ozi dorishunosga buyruq ko'rinishda murojaat qilinadi.
Shuning uchun ham tibbiy atamalarni o'rganishda fe'l grammatikasiga ham o'rin beriladi.
Fe'l deb - ish harakat nomini bildirib; Nima qilmoq kerak? Nimani bajarmoq kerak? Nima qilayapti? so'roqlariga javob beruvchi so'z turkurkumiga aytiladi. Lotin tilida fe'l lug'atda doimo noaniq ko'rinishda berilib, o’zbek tilidagi "moq" qo'shimchasi lotin tilida 4 xil ko'rinishga ega bo'ladi. Ya’ni
I tuslanishda - are - masalan dare - bermoq
II tuslanishda - ere - masalan miscere - aralashtirmoq
III tuslanishda - ere - masalan solvere - eritmoq
IV tuslanishda - ire - masalan audire - eshitmoq
Lotin tilida fe'l doimo lug'atda noaniq ko'rinishda berilib uni turlashda fe'l negzi topilib keyin turlanadi. Fe'l negzini topish uchun fe'lning noaniq ko'rinishidan I-II-IV tuslanishda "re", III tuslanishda "eге" qo'shimchasini olib tashlashdan hosil qilinadi. Yani:
I dare - re - da
II miscere - re - misce
III solvere - ere - solv
IV audire - re – audi; ko'rinishini egallaydi.
Fe'lni tuslashda fe'l negziga tegishli qo'shimchalarni qo'shib turlanaveradi. Fe'lning buyruq mayli birlik sonini hosil qilish uchun I-II-IV tuslanishda fe'lning negzi saqlanib qoladi, III tuslanishda esa fe'l negziga "e" qo'shimchasi qo'shib hosil qilinadi. Masalan:
I da - ber
II misce - aralashtir
III solve - erit
IV - audi – eshit; ko'rinishimi egallaydi.
Fe'lning buyruq mayli ko'plik sonini hosil qilish uchun esa fe'l negziga I- II-IV tuslanishda -"te" qo'shimchasini,- III tuslanishda esa -"ite" qo'shimchasini qo'shib hosil qilinadi. Masalan:
I date - bering
II miscete - aralashtiring
III solvite - eriting
IV audite - eshiting ko'rinishini egallaydi.
Quyidagi fe'llarni turini aniqlang.
Filtrare, vivere, sterilisare, sumere, dividere, finire, servare, vertere, coquere.
Quyidagi fe'llarni negzini toping!
Tegere, signare, repetere, videre, finire, destilare, curare, valere,novere, habere, vivere.
Quyidagi so'zlardan buyruq maylini birlik sonini hosil qiling!
Laborare, repetere, colare, adhibere, finire, curare, sterilisare, vertere, sumere, nutrire, nominare.
Ba'zan fe'lning shart maylidan ham foydalaniladi. Lotin tibbiy terminlarida aniq va majhul fe'l darajalari hozirgi zamon III shaxsda qo'llaniladi.
Aniq fe'l darajasini hozirgi zamon birlik sonidagi III shaxsini hosil qiiishl uchun fe'l negziga - "t" qo'shimchasini qo'shish, ko'plik sonida esa -"nt" qo'shimchasini qo'shish kerak.
Majhul fe'l darajasini hozirgi zamon birlik sonidagi III shaxsini hosil qilish uchun esa fe'l negiziga "-tur", ko'plik sonida esa "-ntur" qo'shimchasini qo'shish orqali hosil qilinadi. Masalan: signatur (birlikda), signantur (ko'plikda) I tuslanishda - signat - u belgilayapti (birlik), aniq fe'l darajasi III shaxsda - signant - ular belgilayaptilar (ko'plik) majhul fe'l III shaxs birlikda m: Miscetur - aralashtirayapti
Miscentur - aralashtirayaptilar Retsepturada doimo buyruq fe'lidan foydalanavermay ba'zan buyruqni biroz yumshatib, shaxsga hurmat tariqasida murojaat qilish uchun shart maylidan ham foydalaniladi, shuning uchun ham shart fe'li ham o'rganiladi. Lotin tilida yordamchi fe'l "esse" (bo'lmoq) ham yozilishi shart.
Masalan: Hepar est pars corporis humeri (jigar odam tanasining bir qismidir) "esse" fe'li tarkibida
I shaxs est-u bor, ko'plikda sunt-ular borlar.
II shaxsda birlikda es, ko'plikda - estis
III shaxsda birlikda - est, ko'plikda - sunt deyiladi.
Lotin tilida fiat, fiant-fe'li retseptlarda keng qo'llaniladi. Fiat – qilinsin. Fiant - tayyorlansin ma'nosidadir.
Quyidagi fe'llarni eslab qoling!
destIIIare - distilyatsiya qilmoq
curare – davolamoq
auscultare - eshitib ko'rmoq
forma re - tuzmoq
dare - bermoq
nominare - atamoq
praeparare - tayyorlamoq
habere - ega bo'lmoq
adhibere - qo'llanmoq
studere - o'qimoq
ponere - solmoq
addёre - qo'shmoq
difendere - himoya qilmoq
dividere - bo'lmoq
infundere - qo'ymoq
repetere-takrorlamoq, qaytarmoq
audire - eshitmoq
finire - tamomlamoq
nutrire - oziqlantirmoq
sentire - sezmoq
sana re - davolamoq
servare - saqlamoq
signare - belgilamoqv
videre - ko'rmoq
continere - o'z ichiga olmoq
sumere - ichmoq
vertere - aylantirmoq
recepere - olmoq
vivere - yashamoq
laborare - ishlamoq
Do'stlaringiz bilan baham: |
