O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi navoiy davlat konchilik instituti

9.1-misol. Diskretlash davri qiymatining tizimdagi jarayonlarga ta’sirini modellashtirish yo‘li bilan baholansin. Faraz qilaylik, korreksiyalangan tizimning strukturasi 9.3,a - rasmdagidek bo‘lsin. SIMULINK bilan modellashtirish sxemasi 9.3,b - rasmda berilgan.



9.3- rasm. Korreksiyalangan tizim:
a – strukturaviy sxema; b – SIMULINK bilan modellashtirish sxemasi.

Tizimni T=0,002 sek qiymat bilan tadqiq etish natijasida, o‘tish jarayonning (egri) chiziqlari uzluksiz tizimda ( elementsiz) va diskretlashni hisobga olganda ( mavjud bo‘lganda) deyarli bir xil bo‘ldi (9.4,a-rasm). T≈0,01sek.da tizimda qayta tartiblash (pereregulirovaniye) sezgilarda ortadi (9.4,b-rasm); T=0,03sek.da esa, jarayon tebranuvchi, tarqaluvchi bo‘ladi (9.4,d-rasm).

a b d

9.4-rasm. O‘tish jarayonlari:
a – uzluksiz tizimda va T=0,002 sek. bo‘lganda diskret tizimda; b – T=0,01 sek.da diskret tizimda; d - T=0,03 sek. da diskret tizimda.
3. Minimal o‘rtacha kvadratik xatoli chiziqli sistemalarning sintezi
9.5 - rasmdagi strukturaga ega bo‘lgan raqamli tizimni ko‘rib chiqamiz.

9.5 - rasm. Raqamli boshqarish tizimi:
raqamli rostlagich; datchik.

Berk tizimning uzatish funksiyasi uning xarakteristik tenglamasi:

(9.4)
Birinchi tartibli korreksiyalovchi qurilmani ko‘rib chiqamiz:
(9.5)
Bunda, nol; qutb; uzatish funksiyasi ni uzatish koeffitsiyenti.
Sintezning chastotali usulidan foydalanish uchun tekislikdan tekislikka o‘tish zarur. Buning uchun o‘zgaruvchi ga almashtiriladi:
(9.6)
birinchi tartibli bo‘lib, quyidagi ko‘rinishga ega:
(9.7)
Bunda, va tekislikdagi nol va ning qutbi.
Rostlagichni amalga oshirish uchun dan ga o‘tish kerak:
(9.8)
(9.5) ni hisobga olib, rostlagichning tezlikdagi parametrlari:
(9.9)
Bunda, agar bo‘lsa, rostlagich faza bo‘yicha orqada qolishi mumkin; aksincha, ya’ni bo‘lsa – faza bo‘yicha ilgarilaydi.