O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muxandislik-texnologiya instituti

paytida konserva harorati bilan atrof-muhit orasidagi haroratning farqi 1,6 S bo’lib, nisbiy 
namlik 90% bo’lganda suv bug’lari kondensati hosil bo’lmaydi. 
Zanglashning oldini olish uchun konservalarni saqlaganda havo nisbiy namligining 
75 foizdan past bo’lishiga erishish zarur. Uzoq muddat saqlaganda konservalar orasida 
havo stirkulyastiyasi bo’lishi kerak. Zanglashning oldini olish tadbirlaridan yana biri 
konserva bankalarining sirtini laklash va texnik vazelin bilan moylash hisoblanadi. 
Kimyoviy bombaj belgilari konservalarni hovuridan tushmagan go’shtlardan 
tayyorlanganda karbonat angidrid gazining ajralib chiqishi hisobiga ham kuzatilishi 

---

76 
mumkin. Kimyoviy bombaj natijasida hosil bo’lgan og’ir, metal tuzlari miqdori 
belgilangan me’yoriy ko’rsatkichlardan yuqori bo’lmasa, u holda bunday konservalarni 
iste’mol qilishga ruxsat etiladi. Konserva mahsulotlarida qalay tuzlarining to’planishi 
ularning saqlash muddatini belgilaydigan asosiy ko’rsatkichlardan biri sanaladi. Saqlash 
haroratining 5
0
S dan 20
0
S haroratga ko’tarilishi konservalarda qalay tuzlarining 
to’planish tezligini ikki martaga oshiradi. Ko’pchilik hollarda o’n yil va undan ortiq 
muddat saqlangan konservalarda qalay tuzlari miqdori me’yoriy ko’rsatkichlardan yuqori 
bo’ladi. 
Bombajli bankalarda bo’ladigan asosiy reakstiyalarda biri konserva bankasi temiri 
bilan oltingugurt birikmasidir. Bu reakstiyaning boshlanishida avvaliga temir tuzlari 
vodorod sulfid (N
2
S) bilan reakstiyaga borib G’eS qora cho’kmasini hosil qiladi. Uzoq 
muddat saqlangan konservalarda G’eS birikmasi ko’p miqdorda mahsulotga o’tirib