O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muhandislik qurilish isntituti “menejment” kafedrasi

S o’r. ro’y.

3. 
   Umumiy aylanish koeffitsienti.
   

S_q.q S_bo’sh

K_um------------------- (6.14)

S _{o’r.ro’y.}

3. 
   Almashinish koeffitsienti qabul qilish va bo’shatish koeffitsientlarining pastligiga qarab ularga mos keladi.
   

Korxonalarda kadrlar qo’nimsizligi ro’y beradi. Bunga ishchilarning o’z xohishiga ko’ra ishdan bo’shashini, mehnat intizomini doimiy buzishi, ishga sababsiz kelmasligi tufayli ma’umuriyat tashabbusi bilan ishdan bo’shatilishini kiritish mumkin.
Korxonalar kadrlar qo’nimsizligini turli usullar yordamida kamaytirishlari mumkin: ishlovchilarni yaxshilab tanlash, ularni orientatsiyalash, o’qitish, rag’batlantirish yo’li bilan.

Korxonadagi muvafaqiyatsizlik ko’rsatkichi bo’lib xizmat qiluvchi ko’rsatkich – qo’nimsizlik sabablarini aniqlash juda muhimdir.

Kadrlar qo’nimsizligi har qanday korxona uchun qimmatga tushadi. Qo’nimsizlik xarajatlari quyidagilarni o’z ichiga oladi:

• 
  bo’sh ish joylari paydo bo’lishi natijasida uskunalarning to’xtab qolishi, ishchilarning korxonadan bo’shab ketishlari oldidan ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar sifatining pasayib ketishi, uskunalarga xizmat ko’rsatishning yomonlashuvidan kelib chiqadigan yo’qotishlar;
  
• 
  yangi ish joyida ishchining adaptatsiya davrida mehnat unumdorligi pasayishi tufayli yo’qotishlar;
  
• 
  ishdan bo’shaganda qonunga muvofiq beriladigan nafaqalar va ishsizlik nafaqalariga o’sib borayotgan xarajatlar;
  
• 
  xodimni ishga qabul qilish, tayyorlash, ishga qabul qilish va bo’shatishni rasmiylashtirish bilan bog’liq xarajatlar.
  

Qo’nimsizlikning mutlaq miqyoslari tahlil qilinayotgan davr uchun o’z xohishiga ko’ra va ma’muriyat tashabbusi bilan bo’shagan ishlovchilar soni aniqlanadi. Qo’nimsizlik ko’rsatkichi, uning darajasi qo’nimsizlikka to’g’ridan-to’g’ri bog’liq sabablar bo’yicha ishdan bo’shagan ishchilar sonining o’rtacha ro’yxatdagi ishchilar soniga nisbati bilan aniqlanadi.