O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi namangan davlat universiteti «Geografiya» kaferdrasi

Shahar aglomeratsiyasining shakllanishi uchun quyidagi shart va 
sharoitlar zarur
: 
-
albatta bir yoki ikki yirik shahar bo’lishi kerak;
-uning atrofida kamida ikkita shahar 
va shaharchalar bo’lishi shart;
-
markaziy shahar (aglomeratsiya yadrosi) va yo’ldosh manzilgohlar 
orasidagi masofa eng ko’pi ikki soatlik vaqt doirasida bo’lishi kerak;
-
aglomeratsiya shahar va shaharchalari o’rtasida «aholi» aloqasi 
bo’ladi, mayatniksimon (tebranma) migratsiya rivojlangan bo’lishi shart;
-
yo’ldosh shaharlarda eng kami aglomeratsiya aholisining 10 foizi 
joylashgan bo’lishi zarur va x.k.
Ko’rinib turibdiki, aglomeratsiyalar har qanday sharoitda ham vujudga 
kelavermaydi; juda ko’p shaharlar bo’lsa
-yu, ular orasida aglomeratsiya tashkil 
qiluvchi markaz bo’lmasa, yoki aksincha, yirik shahar bir o’zi bo’lsa bunday holda 
aglomeratsiya shakllanmaydi. Masalan, Jizzax -u katta shahar, lekin uning atrofida 
shaharlar kam; Navoiy ham deyarli shunaqa vaziyatda, yoki SHaxrisabz-bu yerda 

---

Kitob, Yakkabog’ va boshqa shaharlar ham mavjud, ammo SHaxrisabzning o’zini 
aglomeratsiya hosil qilish qudrati past. 
Aglomeratsiyalar bir markazli 
(monotsentrik)
va ko’p markazli 
(politsentrik)
bo’ladi. Farg’ona
-
Marg’il
on, Angren-Olmaliq aglomeratsiyalar ikki 
markazli hisoblanadi, Toshkent, Samarqand, Andijon, Namangan, Qarshi, Nukus, 
Urganch va boshqa aglomeratsiyalar bitta yirik shahar atrofida vujudga kelgan. 
Aglomeratsiyalarning tashqi qiyofasi 
(konfiguratsiyasi)
ham turlicha
5
:
1.
Doirasimon
2.
Lentasimon 
3.
Cho’zinchoq 
4.
Amfibiyaga o’xshash bo’ladi. 
M
о
n
о
ts
е
ntrik P
о
lits
е
ntrik