O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti fiziologiya va valeologiya asoslari kafedrasi valeologiya asoslari

Tamaki chekishning xomiladorlikka ta’siri
Ma’lumotlarga ko’ra, AQSh da chekuvchi ayollarning ko’payib borishi ko’pchilikni tashvishga salmoqda, bu o’rinda ayniqsa, homilador aëllar masalasi tashvishli xol bo’lib qolmoqda (tug’riq yoshidagilarda 18-34 ësh). Chekish homiladorlikning kechishini yomonlashtiradi. Papiro’s tutunidagi zararli moddalarning-narsalarning havo orqali va uning homilaga o’tish mexanizmini quyidagicha tushuntirish mumkin:
1. Nikotin qon tomirlarni qisqartirib homilaga kerak bo’lgan kislorod miqdorini hamda kerakli oziqa moddalarni kamaytiradi.
2. Tamaki tarkibidagi is gazi (SO) qondagi eritrotsitlardagi gemoglobin bilan birikib, kislorod xajmini kamaytirib, zararli ta’sir etadi.
3. Politsiklik aromatik karbon suv esa yo’ldosh va homiladagi ekzogen (ichki) organik birikmalarning metabolizmini o’zgartirib yuboradi.
Chekishning asorati. Chekishning homiladordagi asoratlari natijasida bevaqt bola tashlashlik ko’payadi. Homiladorlikning 37-haftasigacha bo’lgan davrda tug’ishlik 14%ni tashkil qiladi.
Ayniqsa homiladorlikning birinchi «uch oyligi»da bola tashlab qo’yishlik, kokain iste’mol qilganlarning 3%ida homiladorlikning to’xtatishi va o’lik to’g’ilishi, 25% ida muddatidan oldin tug’ib qo’yishlik xavfi kabilar. Bulardan tashqari, tirishishlik, aritmiya tutqanoq tutishi, shikastlanish, qaysiki ba’zan o’lim bilan tugashi mumkin.
Boshqa salbiy oqibatlarni quyidagicha izohlash mumkin:
1. Homiladorlikdagi asoratlar: muddatdan ilgari tug’ib qo’yishlik, yo’ldoshning ajralishi, onadagi paydo bo’lgan tutqanoq tutishi natijasida aritmiya va xomiladagi tepishishlar natijasida homilaning zararlanishi.
2. Kokainning homilaga ta’siri: a) homilaning o’sishdan qolishi; b) chaqaloqning kichik massa bilan tug’ilishi va kalla suyagi aylanasining kichikligi, v) siydik-tanosil a’zolarida tug’ma nuqsonlar, g) markaziy asab tizimida etishmovchiliklar, d) asab tizimidagi kamchiliklar, e) so’zlashning buzilishi, yo) diqqat jalb etishlikdagi etishmaslik. Bulardan tashqari yana quyidagi salbiy ta’sirlar aniqlangan: miyada qon qo’yilishi, bosh miyaning ayrim joylarida qon quyilishi (insult), teratogen ta’sir, homila tuzilishdagi ayrim nuqsonlar va boshqalar.