O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muxandislik-texnologiya instituti

 Bijg’itishga asoslangan ishlab chiqarishlarda
asosiy jarayon bu bijg’ishdir. Bijg’itish 
non va nonvoychilik drojjilari ishlab chiqarishda, pivo, uzum vinosi, spirt ishlab chiqarish 
korxonalarida va boshqalarda qo’llaniladi.
Bu gurux korxonalarning o’ziga xosligi texnologiyalarida uglevodlarni bijg’ituvchi 
mikroorganizmlarni qo’llashidir. Mikroorganizmlarning xayot faoliyati ma’lum texnologik 
jarayonni borishini ta’minlaydi. Mikroorganizmlar o’z navbatida yashash uchun energiyani 
organik moddalarning oksidlanishidan oladilar. Mikroorganizmlar aerob (kislorodli) yoki 
anaerob 
(kislorodsiz) 
muhitda 
yashashlari 
mumkin. 
Turli 
texnologik 
jarayonlarda 
mikroorganizmlarning bu ikkala sharoitda yashash xususiyatlaridan foydalaniladi. 
Aerob nafas olish sharoitida – mikrobiologik maxsulotlar (nonvoychilik drojjilari, 
fermentli preparatlar, ayrim vitaminlar va boshqalar) ishlab chiqariladi. 
Anaerob nafas olish (bijg’ish) sharoitida - asosan tarkibida etil spirti bo’lishi kerak 
bo’lgan maxsulotlar (alkogolli ichimliklar, vino, spirt va boshqalar) ishlab chiqariladi. 
II.
Fizik-kimyoviy ishlab chiqarishlar
guruxi korxonalariga oq qand, kraxmal, o’simlik 
moylari, konditer maxsulotlari va boshqa ishlab chiqarish texnologiyalari kiradi. Ularni 
umumlashtiruvchi jarayon – xomashyo tarkibidan kerakli, foydali moddalarni fizik usullarda 
ajratib olish va kimyoviy usulda qayta ishlashlikdir. Bunda asosiy jarayon ekstrakstiya yoki 
diffuziyadir. Masalan, kraxmal maydalangan xomashyodan suv bilan yuvib (ekstrakstiyalab) 
olinadi. Ayrim sharbatlarni, qand lavlagidan oq qandni (saxaroza), kunjaradan o’simlik 
moylarini benzin bilan eritib olish misol bo’la oladi. 
III.
Mexanik-teplofizik jarayonlarga asoslangan ishlab chiqarishlar
juda ko’p soxalarni 
qamrab olgan. Bunday texnologiyalar asosida mexanik jarayonlardan aralashtirish, ajratish, 
separastiyalash, chaqish, maydalash, bosim ostida ishlov berish va boshqalar; teplofizik 
jarayonlardan shamollatish, quritish, qaynatish, qovurish va boshqalar yotadi. Bu jarayonlar un-
yorma, makaron, konditer, konserva, yog’-moy ishlab chiqarish korxonalarida keng tarqalgan. 
IV