O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti

Radiatsiya manbalaridan vaqt, masofa va to’siq bilan himoya qilinadi. 
Vaqt -radiatsiya
manbasi atrofida qancha oz turilsa, shuncha kam nurlanish 
olinadi. 
Masofa
– radiatsiya manbalaridan uzoqlashgan sari uning nurlanishi ham 
kamayib boradi.
To’siq 
- siz bilan manba oralig‘ida ular qanchalik ko‘p va zich bo‘lsa, ular 
shunchalik radiatsiyani ko‘p tutib qoladi.

---

101
Mavzu №12 
Radiatsiyaviy xavfli obyektlardagi avariyalarning 
umumiy tavsifi 
 
O’quv savollari: 
 
1 savol. Radiatsiyaviy xavfli ob’yekt va ulardagi avariyalarning umumiy tavsifi. 
2 savol. Atom elektr stansiya (AES) laridagi avariyalar.
3 savol. AESdagi avariya natijasida hududning radioaktiv ifloslanishi. 
 
1 savol. Radiatsiyaviy xavfli obyekt va ulardagi avariyalarning umumiy 
tavsifi. 
Radiatsiyaviy xavfli obyekt (RXO)
- muassasa bo‘lib, unda sodir bo‘lgan 
halokat tufayli ommaviy radiatsion zararlanish holati vujudga kelishi mumkin. Bu 
turdagi xavfli obyektlarga fuqaro muhofazasining shayligini ta’minlash uchun 
Qonunning 2- moddasida bayon etilganidek radiatsion, kimyoviy va biologik 
vaziyat ustida kuzatish va laboratoriya nazorati olib borish lozim. 
Radiatsiyaviy xavfli obyektlar toifasiga quyidagilar kiradi: 
-yadro yoqilg‘isi korxonalari: uran va radiokimyo sanoati, radioaktiv 
chiqindilarni qayta ishlash va ko‘mib yo‘q qilish joylari; 
-atom stansiyalari: atom elektr stansiyalari, atom issiqlik elektr stansiyalari, 
atom issiqlik qurilmalari; 
-yadroviy energetik uskunali obyektlar (YaEU): kema YaEU, kosmik YaEU, 
askarlik YaEU; 
-yadro jangovar zahiralari va ularni saqlash joylari.