O’zbеkiston rеspublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi namangan muhandislik – tеxnologiya instituti

Plastmassalarning sanitar-gigienik xossalari
Plastmassalarni qayta ishlash jarayonida ularni saqlashda va ekspluatatsiya qilishda atrof-muhitga moddalar ajratishi mumkin. Plastmassalarni gigienik xarakteristikasi shu ajraladigan moddalarni (umuman plastmassani) odam organizmiga va atrof-muhitga ta`sirini o'rganish va uni salbiy faktorini minimumga keltirish. Buning uchun sanitar-kimyoviy va toksikologik tekshirishlar olib borish kerak. Buning uchun avvalo qaysi sharoitda plastmassadan olingan buyum amaliyotda qo'llanilishini aniqlash kerak.
Gigienik baholash quyidagi etaplardan iborat bo'lishi mumkin:
- organoleptik baholash (atrof-muhitga hidli moddalarni ajratish orqali);
- sanitar-kimyoviy baholash (plastmassani atrof-muhitga QMB ajratishi va qancha miqdorda ekanligi);
- toksikologik tekshirish (ajralib chiqqan moddani hayvon organizmiga ta`siri).




1.12-rasm.Polietilen quvurlarning umumiy ko`rinishi
1.6 Xom ashyo va materiallarning sarf balansi
Material balansni tuzish loyixada berilgan mahsulot ishlab chiqarish uchun smenada, sutkasiga va yiliga zarur bo’lgan xom-ashyo materiallarni hisoblashdir. Buning uchun:
a) mahsulot ishlab chiqarishning yillik hajmi: yilga-250 000 metr truba.
b) texnologik yo’qotiishlar va nuxsonlar me'yori xisoblanadi
g) reseptura tarkibi hisobi

1. 
   G = m₀ * K ( qaytar + qaytmas)
   

G – 1 metr maxsulotning nominal massasi.
1 pog’ona metr diametri 50 mm, devorining qalinligi 3.7 mm bo’lgan SDR 13.6 (12.5 atm) markali polietilen quvurning massasi 0.552 kg ga teng
m₀ - 0.552 kg masxulotning minimal og’irligi.
K – qaytar va qaytmas jarayonlar koefitsienti.
1)Ishlab chiqarishdagi qaytar va qaytmas homashyoning yo’qotilishlari jadvali.
1.9-jadval

№