O’zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muxandislik-texnologiya instituti turdali toshmirzayevich malikov

Meyor — narsa va hodisalarning miqdor va sifat birligini qamrab 
oluvchi chegaradir. 
Boshqacha qilib aytganda, sifat bilan miqdorning birligi meyor 
deyiladi. Meyor — narsa va hodisalarning shunday muayyanligiki, uning buzilishi 
narsa yoki hodisa sifati o
!
zgarishiga, boshqa sifatga o’tishiga, ya’ni boshqa narsa va 
hodisaga aylanishiga olib keladi. 
Narsa va hodisalar o’z mavjudligining ma’lum davrlarida sifat va miqdor 
birligini, ya’ni oldingi sifatlarini saqlaydilar. Bu davrda ularda faqat muhim 
bo’lmagan miqdor o’zgarishlari sodir bo
!
ladi. Biroq, bu jarayon vaqtinchadir. 
Taraqqiyotning ma’lum bosqichida miqdor o
!
zgarishlari shunday darajaga yetadiki, 
endi yangi miqdor o’zgarishlari mumkin bo’lmay qolishi tufayli, zaruran sifat 
o’zgarishlariga o’tadi. Bunda narsaning eski sifat chegarasi buzilishi natijasida uning 
oldingi meyori ham o’zgaradi, ya’ni yangi sifat va miqdorga ega bo’lgan yangi 
meyordagi narsa vujudga keladi. 
Borliqdagi narsa va hodisalarda barcha o’zgarishlar: rivojlanish, taraqqiyot 
miqdor va sifat o’zgarishlari natijasida sodir bo
!
ladi. Bunda miqdor o’zgarishlari sifat 
o’zgarishlariga o’tgani kabi, sifat o’zgarishlari ham miqdor o’zgarishlariga o’tadi. 
Rivojlanish jarayonidagi bir-biridan farq qiluvchi bu ikki xil sifat va miqdor 
o’zgarishlari uzluksizlik va uzilishning birligi sifatida namoyon bo’ladi. 
Uzluksizlik 
— narsa va hodisalar rivojlanishidagi miqdor o’zgarishlarini o’z ichiga oladi. 
Uzluksiz rivojlanish davrida narsa va hodisalarda ichki o’zgarishlar yuz bersa-da, 
bular shu narsa yoki hodisa mohiyatini butunlay o’zgartirib yubormaydi. Bunda narsa 
yoki hodisa o’zining oldingi sifatini saqlab qoladi. Uzilish esa, shu narsa va hodisalar 
rivojlanishida endi yangi miqdor o’zgarishlari mumkin bo’lmay qolgan bir paytda 
yuz beradigan sifat o’zgarishlarini ifodalaydi. 
Uzilish 
— bu o
’
zgarish va rivojlanish 
jarayonida narsa yoki hodisaning bir sifat muayyanligidan ikkinchi sifat 
muayyanligiga o’tishi demakdir. O’zgarish va rivojlanishda miqdoming sifatga 

---

156 
o’tishi, eski sifatning yangi sifatga aylanish jarayoni falsafada