O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muxandislik-texnologiya instituti

 
1-jadval 
Shakarning tabiiy-kimyoviy ko’rsatkichlari 
 
Ko’rsatkichlar 
Shakar 
Qayta ishlash uchun 
mo’ljallangan shakar 
Saxaroza (quruq modda hisobida), % dan kam 
bo’lmasligi kerak 
99,75 
99,55 
Qaytaruvchanlik xsusiyatiga ega bo’lgan moddalar 
miqdori (quruq modda hisobida), % dan ko’p 
bo’lmasligi kerak 
0,050 
0,065 
Kul miqdori (quruq modda hisobida), % dan ko’p 
bo’lmasligi kerak 
0,03 
0,05 
Rangliligi (shartli birlik hisobida) ko’p bo’lmasligi talab 
qilinadi. 
0,8 
1,5 
Namlik, % dan ko’p bo’lmasligi kerak 
0,14 
0,15 
Temir aralashmalari, % dan ko’p bo’lmasligi kerak 
0,0003 
0,0003 
Quyma qandda namlik 0,4 foiz bo’ladi. Bu ko’rsatkich presslangan quyma xususiyatiga 
ega bo’lgan qandda 0,25 foizdan, presslangan tezda eruvchan qandda esa 0,20 foizdan 
oshmasligi kerak. 
Qand-rafinadning sifatini aniqlashda bu ko’rsatkichlardan tashqari qand-rafinad 
parchasining hajmiy og’irligi va chidamliligi, ya’ni maydalash va kesishga qarshilik ko’rsatishi 
ham hisobga olinadi. 
Presslangan, suvda tez eruvchan qand 1 sm
3
hajmdagi bo’lakchasining 20
0
S suvda to’liq 
erish vaqti 1 daqiqadan kam bo’lmasligi kerak. Shuning uchun ham quyma va quyma qand 
xususiyatiga ega bo’lgan rafinadlar tashishga chidamli bo’lib, ular tashish va saqlashda juda kam 
uqalanadi. 
Organoleptik ko’rsatkichlari bo’yicha standart talabiga javob bermaydigan, ya’ni begona 
ta’m va hidlarga ea bo’lgan, sariq dog’li, mexanik aralashmalari bo’lgan qandlar sotishga 
chiqarilmasligi kerak. 
Bundan tashqari hamma tur qand mahsulotlari uchun mikrobiologik ko’rsatkichlari, 
zaharli unsurlar (qo’rg’oshin, mish’yak, mis, simob, kadmiy, rux) va pestistidlar (geksaxloran, 
fostaksin, DDT) miqdori ham me’yorlashtiriladi. 
Shakar va qandlarda uchraydigan asosiy nuqson havodan namlikni o’ziga tortib namlanib 
qolishi hisoblanadi. Shakar esa havoning nisbiy namligi yuqori bo’lgan sharoitda saqlansa yoki 
saqlanish jarayonida harorat tez-tez o’zgarsa shakar zarrachalari birikib, qotib qolishi kuzatiladi.