O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta`lim vazirligi namangan davlat universiteti

Sunniy yo‟nalishdagi musulmonlar 7 ta aqidani tan oladilar: 
1) yakka Allohdan boshqa xudo yo‘q, u hech kimdan tug‘ilmagan, hech kimni 
tug‘dirmagan. Olamni yo‘qdan yaratgan, odamlarni, barcha jonli va jonsiz 
narsalarni, ins-jinslarni, farishtalarni foniy va boqiy dunyolarning egasi, u hamma 
narsa, hodisalarni ko‘rib, bilib turadi. Ungagina bo‘ysunaman, uning to‘g‘ri 
yo‘lidan olib borayotgan Muhammad payg‘ambarga ishonaman, unga taqlid 
qilaman. 
2) Farishtalarga ishonish, ularni Alloh olovdan yaratgan jonsiz, ko‘zga 
ko‘rinmaydigan ruhlar, deb tasavvur etiladi. Farishtalar Allohga itoat etadilar, 
uning xizmatini bajaradilar, deb ishonadilar. Masalan, farishta Azroil jon oluvchi, 
Jabroil farishta Allohdan Muhammad payg‘ambarga xush xabar keltirgan. Munkir 
va Nakir degan farishtalar vafot etganlarni so‘roq qilib gunoh va savobini aniqlaydi 
va h.k. 

---

93 
3) Muqaddas kitoblarga ishonish va ulardagi ko‘rsatmalarga amal qilish. 
Muqaddas kitoblar: Qur‘on, Hadislar, Axbor, Tavrot, Talmud, Zabur, Bibliya 
(Injillar), Tripitaka, vedalar va boshqalardir. Bundan Qur‘on osmondan tushgan 
eng so‘nggi, eng mukammal, haqiqat va Allohning so‘zlari bitilgan «ona kitob»dir. 
4) Payg‘ambarlarga va Muhammadning Allohning elchisi ekanligiga 
ishonish, Alloh, er yuzidagi barcha odamlarni o‘z elchisi Muhammadga vahiylar 
orqali boshqarib, ularni to‘g‘ri yo‘ldan boshlab borish vazifasini payg‘ambarga, 
undan keyin esa podsholarga yuklagan, deb tasavvur etiladi. Qur‘onda Muhammad 
payg‘ambardan boshqa yana Nuh, Ibrohim, Ishoq, Yakub, Ayub, Yunus, Muso, 
Xorun, Iso, Yah‘yo, Maryam, Dovud, Sulaymon, Yusuf kabi payg‘ambarlar 
to‘g‘risida ham gap boradi. Qur‘ondagi ayrim suralar payg‘ambarlar nomi bilan 
ham atalgan, masalan, Muhammad, Ibrohim, Yusuf kabi. 
5) Oxiratdagi va boqiy dunyodagi hayotga ishonish. Qur‘onda, oxiratda 
o‘lganlar tiriladi, xudo ularni so‘roq qilib gunohkorlar do‘zaxda azob tortishga, 
savob ish qilganlar esa jannatda abadiy rohat-farog‘atda hayot kechirishiga hukm 
qilishi aytiladi. Bu dunyo foniy, ya‘ni o‘tkinchi, aldamchi, bir lahzali, asosiy hayot 
esa boqiy dunyoda ekanligi ta‘kidlanib, har bir kishi sabr-toqatli, insofli, adolatli 
bo‘lib, savob amalar qilishi kerak, ana shundagina jannat hayoti unga nasib etadi, 
deydilar. 
6) Inson taqdirining xudo tomonidan oldindan belgilab (peshonasiga yozib) 
qo‘yilganligi to‘g‘risidagi tasavvur-lar. Bu aqidaga ko‘ra xudo hamma narsalar 
ustidan, shu jumladan, odamlarning taqdiri ustidan ham to‘la hukmronlik qiladi. 
Insonda xohish va iroda erkinligi yo‘q bo‘lib, inson faqat xudo xohlaganini, 
peshonasiga yozilganini ko‘radi, degan g‘oya ilgari suriladi. Bu aqida ijtimoiy 
munosabatlarga tegishli bo‘lib, islom olamida ko‘p tortishuvlarga sabab bo‘lgan. 
7) Islomning oxirgi aqidasi - bu o‘lgandan keyin tirilishga ishonishdir. Bu 
aqidaning vujudga kelishida qadim dunyodagi animizm va avlodlar ruhiga 
sig‘inish dinlarning bevosita ta‘siri sezilib turadi. Islomdagi Shia musulmonlari 
e‘tiqodi