O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi namangan muhandislik-qurilish instituti

O’zbekistonning xorijiy mamlakatlar bilan iqtisodiy aloqalari va ularga xos ko’rsatkichlar. Sanoat ishlab chiqarishda yangi turdagi mahsulotlarning paydo bo’lishi aholining hayoti va ijtimoiy ehtiyojini qanoatlantirish bilan birga qo’shni davlatlar bozoriga raqobatbardosh iste’mol talablarini qanoatlantiradigan mahsulotlar ishlab chiqarish imkoniyatini berdi. Shu o’rinda O’zbekistonda zamonaviy ishlab chiqarishni yanada kengaytirishga, qishloq xo’jaligi mahsulotlarini qayta ishlashda jahon andozasi talablariga javob beradigan texnologiyalarni jalb qilishga va xalq xo’jaligining boshqa tarmoqlariga keng yo’l berishga qaratilgan e’tibor o’z ifodasini topmoqda.

O’zbekiston amalga oshirayotgan tashi iqtisodiy aloqalarning asosiy shakli xorijiy mamlakatlar bilan iqtisodiy aloqada bo’lishidir. Shunga ko’ra davlatimiz valyuta-kredit munosabatlarini, ya’ni chet el sarmoyalarini xalq xo’jaligining ko’pgina tarmoqlariga jalb qilish, xo’jalik korxonalarini birgalikda ko’rish va savdo-sotiq ishlarini amalga oshirishga katta ahamiyat berilmoqda.

O’zbekiston o’zining milliy davlat manfaatlari ustuvorligini himoya qilishdagi dastlabki sa’y-harakatlari bois respublikadagi yirik ishlab chiqarish korxonalari endi yig’uvchi emas balki, mustaqil faoliyat yuritishi va o’zi ishlab chiqargan mahsulotlari ustidan o’zi egalik qilishi imkonini berdi. Bugungi kunda Samarqand, Zarafshon, Andijon, Asaka kabi yirik sanoat markazlari paydo bo’ldi, mavjudlarining rivojlanganlik darajasi yana ham oshdi.

Ayniqsa, alohida tarmoqlar eksport va import ko’rsatkichlarini taxlil qilinganda, energiya manbalari eksporti va importi o’rtasidagi saldo shu tarmoq eksportining 94,1 foizini, xizmatlar eksporti va importi ko’rsatkichlari saldosi esa tarmoq eksportining 50,1 foizini tashkil etgan. Biroq, turli regionlar bilan amalga oshirilgan tashqi savdo oborotida tarmoqlar ko’rsatkichlaridan biri ikkinchisidan keskin farq qiladigan xususiyatlarga ham egaligi kuzatilmoqda.

31-jadval