O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi munira Jo’raqulovna Allayeva, Ziyovuddin Zaynutdinovich Hakimov, Soloy Ro’zimamatovich Ismailov, Salohiddin Djo’rayevich Aminov, Tollibay Boltayevich Mustanov

(dikumarin, neodikumarin, sinkumar, 
fenilin
) vitamin K ning antagonistlari bo‘lib. Jigarda protrombin, prokonvertin 
va boshqa qon ivishida ishtirok etuvchi omillar sintezini to‘xtatadi. Bu dori 
vositalar faqat in vivo, ya’ni organizmga ta’sir ko‘rsatadilar: enteral yo‘l bilan 
kiritiladi, ta’siri asta-sekin rivojlanadi (18-48 soatdan keyin) 2-4 kun davom 
etadi. Hammasi ham kumulyatsiya effektiga ega. Dozasi oshib ketganligini 
birinchi ishonchli belgisi gematuriya hisoblanadi.
Noxush ta’siri:
 
qon oqishi, qon quyilishi, dispepsiya, jigar funksiyasining 
susayishi, allergik reaksiyalar.Antikoagulyantlarni trombozlar, emboliyalar, 
tromboflebit, miokard infarkti, stenokardiya, yurak nuqsonlarida qo‘llaniladi. 
Gematuriya, me’da va 12 barmoq yarasi, yazvali kolitlar, buyrak tosh-
xastaligi, homiladorlikda qo‘llash mumkin emas. Jigar patologiyasida Ehtiyot 
bo‘lib qo‘llash kerak.
Fibrinolitik vositalar (Trombolitiklar) 
 
Bu guruh dori vositalari hosil bo‘lgan tromblarni ham eritish xususiyatiga ega.
Streptoliaza
 
(streptaza) – gemolitik streptokkoklar hosil qiladigan 
streptokinazaning 
dori 
vositaidir. 
Uning 
ta’sirida 
profibrinolizinni 
(plazminogenni) fibrinolizin (plazminga) aylanishi kuchayadi. Fibrinolizin 
proteolitik ferment bo‘lib, fibrinni eritadi.
Streptoliaza yangi hosil bo‘lgan tromblarda (3 kun oldin bo‘lgan) yaxshi 
samara beradi. Venalardagi tromblar arteriyalardagiga nisbatan yaxshiroq eriydi. 
Tomirga kiritiladi. Allergik reaksiyalar va haroratni oshirishi mumkin. 
Streptodekaza-streptoliazaga o‘xshash, lekin uzoqroq ta’sir etadi (2-3 
sutka).

---

- 603 -
Urokinaza
 
(peshobdan ajratilgan) – streptoliaza kabi ta’sirga ega, lekin 
unga xos noxush ta’sirga ega emas.
Bu dori vositalarni qo‘llaganda qonning fibrinolitik faolligini nazorat 
qilish kerak.