O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi munira Jo’raqulovna Allayeva, Ziyovuddin Zaynutdinovich Hakimov, Soloy Ro’zimamatovich Ismailov, Salohiddin Djo’rayevich Aminov, Tollibay Boltayevich Mustanov

grand mal
1
), 
kichik tutqanoqlar 
(petit mal
2
), mioklonus–epilepsiya
3
,
fokal
4
(partsial) 
tutqanoqlar va boshqalar. 
1
Fransuz tilidan 
grand
– katta, 
mal
–kasallik ma’nosini bildirib tonik –klonik 
talvasalar es-hush yo’qolishi bilan birgalikda keladi, va bir necha minutdan 

---

- 308 -
so’ng MNS ning umumiy tormozlanishi kuzatiladi. Uzoq davom etuvchi yoki 
qisqa vaqt ichida tutqanoq xurujlarini ketma ket sodir bo’lishi «epileptik 
status» deb aytiladi 
1
Fransuzchadan . 
petit
- kichkina, katta bo’lmagan ma’noni bildirib, qisqa 
vaqt es-hushning yo’qolishi bilan ifodalanadi. Bir vaqtda yuz mushaklari va 
boshqa mushaklarni tortishishlari kuzatiladi.
2
Bemorda qisqa muddat mushaklar tortishishib qaltirashi lekin hushini 
yo’qotmasligi.
3
Bemor o’zi bilmagan holda ayrim murakkab kutilmagan harakatlar qiladi, 
lekin xuruj tamom bo’lgandan so’ng qanday harakatlar qilganini eslay 
olmaydi. Umumiy talvasa bo’lmaydi, lekin fokal tutqanoqni murakkab 
formasida es-hush yo’qolishi mumkin.
Tutqanoqni har bir formasini davolash ma’lum bir Tutqanoqqa qarshi dori 
vositalar bilan oboriladi. Tutqanoqqa qarshi dori vositalarga bir qancha talablar 
qo’yiladi. Avvalambor, bu moddalar tutqanoq xurujlarini oldini olish uchun 
ishlatilishganda, yuqori faollikka ega bo’lishi va uzoq vaqt ta’sir qilishi talab 
qilinadi. Bunday dori vositalarni oshqozon ichak tizimidan yaxshi so’rilishi 
kerak bo’lgan xususiyatlaridan biridir. Iloji boricha bu dori vositalar 
tutqanoqning turli formalarida, ayniqsa aralash formalarini davolashda 
samarador bo’lishi ahamiyatga ega. Tinchlantiruvchi, uxlatuvchi va boshqa 
allergik va noallergik tabiatdagi nojo’ya effektlarni umuman chaqirmasligi 
kerak, chunki bu dori vositalar bir necha oy va yillar davomida doimiy 
qo’llaniladi. Dori vositalar qo’llanilganda kumulyatsiya, o’rganib qolish va 
dori vositasiga qaramlik kelib chiqmasligi kerak. Tabiiyki, tibbiyot amaliyotida 
kam zaharli va keng terapevtik doirasiga ega bo’lgan dori vositalar qulay 
hisoblanadi. Ammo, zamonaviy tutqanoqqa qarshi dorilar bu talablarni 
ayrimlarigagina javob beradi.