Burushtiruvchi vositalar
Tanin –Tanninum
|
Og‘iz, burun, tomoqni chayish uchun 1–2% li eritmaы (suvli, glitserinli); jarohatlangan joylarga surtish uchun 3–10% li eritma va surtma
|
Kukun; flakon 25 ml 4% spirtli eritma
|
Eman po‘stlog‘i qaynatmasi–Desoctut cortices Quercus
|
Chayish uchun qaynatma 1:10, tashki (kuygan joylarni davolashda) qaynatma 1:5
|
Qaynatmaы 1:10 va 1:5
|
Qo‘rg‘oshin atsetat–Plumbi acetas
|
Tashki 0,25—0,5% li eritma
|
Kukun
|
Vismut nitrat asosiy – Bismuthi subnitras
|
Ichishga 0,25-0,5 g; tashki 5-10% surtma va kukun sirtga
|
Kukun; tabletka 0,25 va 0,5 g; 10% surtma
|
achchiqtosh–Alumen
|
Tashki 0,5-1% li eritma
|
Kukun
|
O`raboluchi vosita
|
Kraxmal shilligi- Mucilago Amyli
|
Ichishga va rektal (15-30 ml)
|
Kukun
|
Adsorbsiyalovchi vositalar
|
Aktivlangan kumir – Carbo activates
|
Ichishga 1—2 meteorizmda; 20—30 g zaxarlanganda
|
Kukun; tabletka 0,25 va 0,5 g
|
Ta`sirlovchi vositalar
|
Tozalangan terebinten moyi - Oleum Terebinthinae rectificatum
|
Sirtga 20% surma, 40% liniment
|
Flakoni 50 g dan
|
Меntol - Mentholum
|
Sirtga 0,5-2% spirtli eritmasi, 1% surma, 10% yog`li suspenziya; til ostiga 2-3 tomchi 5% spirtli eritmasi(qand bo`lakchasi bilan)
|
Kukun ; 1% va 2% mentol moyi; 1% va 2% spirtli eritmasi; mentolli qalamchalar
|
Amiak eritmasi -Solutio Ammonii caustici
|
Ichka 5-10 tomchidan 100 ml dan suvga tomizib; sirtga (qo`lni yuvish uchun) 5 ml suvga 25 ml qo`shib;
|
Flakonda 10, 40 и 100 ml; Ampulada 1 ml
|
5.2.Efferent innervatsiyaga ta’sir etuvchi vositalar
Efferent innervatsiyaning o‘zi vegetativ (ichki a’zolarni, qon tomirlarini va bezlarni innervatsiya qiluvchi) nervlardan va skelet mushaklarini innervatsiya qiluvchi harakatlantiruvchi nervlardan tashkil topgan.
Vegetativ innervatsiya neyroeffektorlarda ajralib chiquvchi mediatorlarga bog‘liq holda xolinergik – parasimpatik (mediator – atsetilxolin) va adrenergik – simpatik (mediator – noradrenalin) nerv tolalariga bo‘linadi.
Vegetativ nerv tolalarning efferent yo‘li 2 ta neyrondan iborat: preganglionar va postganglionar. Xolinergik innervatsiyasida neyronlarning tanalari kraniosakral joylashgan. Kranial yadrolar o‘rta va uzunchoq miyada joylashgan. Bunda xolinergik nerv tolalari bosh miyaning 12 juft nerv tolalaridan quyidagi juftlari tarkibida ajralib chiqadi: III (n.oculomotorius), VII (n.facialis), IX (n.glossopharyngeus)va X (n.vagus). Sakral qismda esa preganglionar nervlar yadrolari orqa miya kulrang qismi dumg‘aza sohasidagi 2-4 nervlarining yonaki shoxchalaridan boshlanadi va kichik chanoq a’zolarini innervatsiyalaydi.
Adrenergik innervatsiyalovchi neyronlarning tanalari torakolumbal joylashgan bo‘lib, ular orqa miya kulrang qismining bo‘yin sohasi 8 (C8), ko‘krak sohasi 1-12 (Th1-12) va bel sohasi 1-3 (L1-3) nervlarining yon shoxchalaridan chiqadi.
Parasimpatik nerv oxirlarida, presinaptik membranada, mediator sifatida atsetilxolin, simpatik nerv oxirlarida esa noradrenalin hosil bo‘ladi
Xolinergik va adrenergik nerv tolalarining preganglionar nerv aksonlari vegetativ gangliylarda yakunlanadi. Parasimpatik nerv tolalarida gangliylar a’zolarga yaqin yoki ularning ichida, simpatik nerv tolalarida esa orqa miyadan chiqish joyida joylashgan bo‘ladi. Har ikkala gangliyda ham mediator vazifasini atsetilxolin bajaradi. Parasimpatik nerv tolalarida preganglionar tola uzun, postganglionar tola qisqa, simpatik nerv tolalarida esa preganglionar tola qisqa, postganglionar tola uzun bo‘ladi. Bulardan tashqari, embriogenetik jihatdan sipmatik nerv tolalariga o‘xshash bo‘lgan yana bir tola borki, u tola buyrak usti mediator vazifasini atsetilxolin bajaradi. Nerv impulsi ta’sirida har bir bezining xromaffin hujayralarini innervatsiya qiluvchi tola bo‘lib, tashqi ko‘rinishi jihatidan harakatlantiruvchi nerv tolasiga, bajaradigan vazifasiga ko‘ra esa vegetativ nerv tolasiga o‘xshaydi. Bunda faqat preganglionar tolalar mavjud bo‘lib, xromaffin
Ajralib chiqishiga olib keladi. Hosil bo‘lgan adrenalin qon oqimiga gormon sifatida o`tadi va gormonal boshqaruvda ishtirok etadi.
Hujayradagi N-xolinoretseptorlarga presinaptik membranadan atsetilxolin ajralib chiqishi yordamida retseptor qo‘zg‘aladi va xromaffin hujayralardan adrenalin tushadi va qon tomirlarining nerv bilan innervatsiya qilinmaydigan qismlari bo‘lmish intimasida joylashgan postsinaptik α2-adrenoretseptorlarni qo‘zg‘atadi va tomirlarning torayishiga sabab bo‘ladi.
Ko`z
So`lak va shilliq bezlari
Bronx,traxea
Yurak
Tomirlar
Jigar ,o`t yoli, o`t qopi
Oshqozon
Ichaklar
Buyrakusti bezi mag`iz q.
Buyrak
To`gri ichak
Siydik qopi
Do'stlaringiz bilan baham: |