O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi munira Jo’raqulovna Allayeva, Ziyovuddin Zaynutdinovich Hakimov, Soloy Ro’zimamatovich Ismailov, Salohiddin Djo’rayevich Aminov

Download 30,26 Mb.

bet	139/427
Sana	03.03.2022
Hajmi	30,26 Mb.
	#480426

1 ... 135 136 137 138 139 140 141 142 ... 427

Bog'liq
Xarkevich perevod 04.07.2019 (1)

6.4.PARKINSONIZMGA QARSHI MODDALAR

Trimethinum	Ichishga 0,2-0,3 g
Kukun ; tabletka 0,1 va 0,3 g

6.4.PARKINSONIZMGA QARSHI MODDALAR
Bu guruh moddalar Parkinson kasalligini va turli xil sabablarga ko’ra kelib chiqqan parkinsonizm holatini davolash uchun qo’llaniladi. Parkinson kasalligi surunkali neyrodegenerativ kasallik bo’lib, ekstrapiramid yadrolarining zararlanishi bilan kechadi. Kasallikni eng ko’p ko’rinishi skelet mushaklarining rigidligi¹ (mushaklar tonusini oshishi), tremor (doimiy ixtiyorsiz, noaniq titroq), gipokineziya² (harakatni cheklanishi). Bemor holati va yurish harakatlari ham buziladi. Sekin astalik bilan ruhiy o’zgarishlar, aqliy faoliyatni o’zgarishi kuzatiladi. Parkinson kasalligini kelib chiqish sababi noaniq. Aniqlanishicha, bazal yadrolarda va qora substansiyada dofamin miqdori kamayishi kuzatilgan, dofamin esa neostriatumga tormozlovchi ta’sir ko’rsatadi. Ma’lumki, neostriatum esa orqa miya faoliyatini boshqarishda ishtirok etadi. Zamonaviy fikrlarga ko’ra, dofaminergik qora striat neyronlarning kamayishi hisobiga dofaminni yetishmasligi, parkinson sindromiga xos bo’lgan harakatni buzilishi, ruhiy o’zgarishlarni kelib chiqishiga asosiy sabab bo’ladi.
Oxirgi yillarda ma’lum bo’ldiki, Parkinson kasalligini kelib chiqishida, miyada dofaminergik va glutamatergik tizimlarda kelib chiqqan disbalans asosiy rol o’ynaydi. Yuqoridagi gaplardan ma’lumki, Parkinson kasalligini rivojlanishi qora substansiya neyronlarida dofamin miqdorining kamayishi va uning neostriatum neyronlariga tormozlovchi ta’sirini kamayishiga bog‘liq. Shu holatda glutamatergik neyronlarning stimullovchi ta’siri oshib boradi. Bu esa harakat va ruhiy funksiyalarni buzilishiga olib keladi, natijada gipokineziya, tremor, mushaklar rigidligi va bradifreniya (psixik jarayonlar sekin o’tishi) kuzatiladi. Shuni hisobga olib, Parkinson kasalligini davolash bazal yadrolarga ta’sir qiladigan turli mediatorlar tizimidagi dinamik tengsizlikni tiklashga qaratilgan. Parkinsonizm farmakoterapiyasining asosiy vazifasi, tegishli bo’lgan neyron yadrolarda dofamin yetishmasligini bartaraf qilishdir. Shu maqsadda dofamindan foydalanish mumkin emas, chunki dofamin gematoentsefalik to’siqdan o’tmaydi va oddiy yo’llar bilan yuborilganda miya to’qimasiga yetib bormaydi.

Глутаматергик нейрон

Дофаминергик нейрон

Холинергик нейрон

ГАМК-ергик нейрон

Download 30,26 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham: