O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi munira Jo’raqulovna Allayeva, Ziyovuddin Zaynutdinovich Hakimov, Soloy Ro’zimamatovich Ismailov, Salohiddin Djo’rayevich Aminov

Dofaminergik ta’sirni kuchaytiruvchi moddalar.

1. 
   Dofaminning o’tmishdoshi: Levodopa
   
2. 
   Dofamin retseptorlarini stimullovchi moddalar (dofaminomimetiklar):
   

Bromokriptin, Ropinirol

3. 
   Monoaminoksidaza B ni bloklovchilar: Selegilin
   

2. 
   Glutamatergik ta’sirni susaytiruvchi moddalar.
   

Midantan

3. 
   Xolinergik ta’sirni susaytiruvchi moddalar
   

Siklodol
Levodopa (L-DOFA, levodofa) dioksifenilalaninning chapga aylanuvchi izomeri bo’lib, dofaminning o’tmishdoshi hisoblanadi. Gematoentsefalik to’siqdan o’tib neyronlar ichiga kirib boradi va dofaminga aylanadi. Bazal tugunlarda to’planib, parkinsonizm simptomlarini bartaraf etadi. Levadopa asosan gipokineziyaga, kamroq darajada rigidlikka, yanada kamroq titroqqa ta’sir ko’rsatadi. Levodopa Parkinson kasalligini va simptomatik parkinsonizm (antipsixotik dori vositalari bilan chaqirilgan) ko’rinishlarini davolashda yuqori samaradorlikga ega bo’lgan dori vosita hisoblanadi. Levadopa ta’siri 1 haftadan keyin, 1 oydan so’ng esa maksimal darajaga erishiladi. Dozasini sekin asta oshirilishi zarur. Dori vositani faqat ovqatdan so’ng ichiladi. O’rinbosar terapiya bo’lganligi tufayli dori vosita uzoq muddat beriladi. Dori vosita oshqozon ichak traktidan tez so’riladi. Lekin moddaning 70-90 % i ichak shilliq qavatida metabolizmga uchraydi. Dori vosita organizmda dofaminga va boshqa metabolitlarga aylanadi. Bu jarayon DOFA-dekarboksilaza, KOMT va MAO ta’sirida namoyon bo’ladi. Natijada qabul qilingan levadopaning 1% MNS ga boradi. Metabolitlari va o’zgarmagan qismi buyrak orqali organizmdan chiqib ketadi.
Kuzatilishi mumkin bo’lgan nojo’ya effektlari: ishtahani buzilishi, ko’ngil aynash, qusish, ortostatik gipotenziya, yurak aritmiyasi, ruhiy o’zgarishlar, harakatni buzilishi (ba’zi bir bemorlarda xoreya tipidagi harakatlar vujudga keladi). Bu asoratlar qaytar bo’lib, levadopa dozasini kamaytirish bilan yo’qoladi. Ko’pgina nojo’ya effektlar periferik to’qimalarda levadopadan dofamin hosil bo’lishi bilan tuShuntiriladi.



Периферик тўқималар

МНС

Периферик тўқималар

A

B

МНС