O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi munira Jo’raqulovna Allayeva, Ziyovuddin Zaynutdinovich Hakimov, Soloy Ro’zimamatovich Ismailov, Salohiddin Djo’rayevich Aminov



Download 30,26 Mb.
bet109/427
Sana03.03.2022
Hajmi30,26 Mb.
#480426
1   ...   105   106   107   108   109   110   111   112   ...   427
Bog'liq
Xarkevich perevod 04.07.2019 (1)

Agonist+ β3-adrenoretseptorlar+G-oqsillar+Adinilatsiklaza+s-AMF(oshadi)=Lipoliz
β3-adrenoretseptorlar adrenergik tolalarni innervatsiyalaydi. Ular adrenalindan ko’ra noradrenalinga sezgir. Yana β3-adrenoretseptorlar yurakda, qon-tomirlarda, hazm tizimi silliq mushaklarida, o’t qopida, skelet musqo’llarida aniqlangan, Ulardagi vazifasi to’liq o’rganilmagan. β3-adrenoretseptorlar agonistlari semizlikda va qandli diabetni kompleks davolashda qo’llaniladi.
α va β-adrenoretseptorlarning ta’siri G-oqsil bilan bog’liq adenilatsiklaza fermentini aktivlaydi va s-AMF miqdorini oshiradi. α 1-adrenoretseptorlar G-oqsilga bog’liq fosfolipaza C ni aktivlaydi.
sAMFning ko‘payishi triglitseridlipaza fermentini ham faolligini oshiradi. Natijada, triglitseridlar parchalanib, glitserin va yog‘ kislotalarining miqdori oshib ketadi. NA adrenoreseptoplarga qisqa ta’sir ko‘rsatadi, chunki uning 75-80% presinaptik membranaga tez qayta so‘riladi (neyronal yutilishi) va zahira qilinadi. NA ning qolgan qismi effektor hujayralarga yutiladi (ekstraneyronal yutilish – asosan silliq mushaklar) va KOMT (katexol-O-metiltransferaza) va MAO (monoaminoksidaza) ta’sirida parchalanadi.
Presinaptik membranadagi NA ham mitoxondriyalarning MAO si ta’sirida parchalanadi.
Sinaptik (tirqish) yoriqqa ajralgan katexolaminlar, asosan effektor hujayralarning sitoplazmasidagi KOMT fermenti ta’sirida parchalanadi. Noradrenalin balansi uning sinteziga, depolanishiga neyronal, va ekstraneyronal yutilishiga enzimlar ta’sirida parchalanishida bog’liq. Farmokologik vositalarning adrenergik sistemaga ta’siri turli tumandir. Ular: 1)noradrenalin sinteziga ta’sir 2) presinaptik nerv oxirlaridagi vezikulalarda adrenalin depolanishini kamaytirish 3) noradrenalinning fermentativ inaktivatsiyasini pasayishi 4)nerv oxirlarida noradrenalin ishlanishiga ta’sir 5) presinaptik bo’shliqdagi noradrenalinnini qamrab olinishini buzilishi 6)noradrenalining ekstraneyronal yutilshini pasayishi 7)bevosita adrenoretseptorlarga ta’sir ko’rinishida bo’lishi mumkin.

Orqa miya segmenti

Sinaptik gangliy

Izadrin

Efedrin

Mezaton

Adrenalin Noradrenalin

Effektor hujayra

Xolinergik neyron

Xolinoretseptor

Adrenergik neyron

Adrenoretseptor

Asosiy ta’siri

Qo’shimcha ta’siri

5.11-Rasm: Postsinaptik adrenoretseptorlarga adrenomimetiklarning ta’sir mexanizmi.
Noradrenalin sintezini susaytiruvchi moddalardan biri α-metil-n-tirozin (tirozingidroksilazani tormozlaydi) hisoblanadi. Membranadagi vezikulalar transportini bloklaydi, rezerpin dofamin vezikulalarining o’tishini va vezikulalarga noradrenalinning qayta yutilishini bloklaydi. Natijada depolanagan noradrenalin miqdori kamayadi. Presinaptik oxirlardagi noradrenalin miqdorini kamaytirishda oktadin ham qo’llaniladi. MAO ni ingibirlashda nialamiddan foydalaniladi. KOMT aktivligini susaytirishda esa entakapon, tolkapon ishlatiladi. Presinaptik nerv oxirida noradrenalin ajralib chiqishini ayrim moddalar (tiramin va efedrin) oshirsa oktadin va ornid kamaytiradi. Imizin va kokain ta’sirida adrenergik nerv oxirlarida neyronal yutilishi susayadi, sinaptik bo’shliqdagi miqdori esa ortadi.Ekstraneyronal yutilishni metanefrin, fenoksibenzamin susaytiradi. Tibbiyot amaliyotida bevosita adrenoretseptorlarga ta’sir etuvchi vositalar ham qo’llaniladi. Ular adrenoretseptorlarni stimullovchi-adrenomimetiklar va ularni bloklovchi adrenoblokatorlardir.

Download 30,26 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   105   106   107   108   109   110   111   112   ...   427




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish