O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi



Download 1,49 Mb.
Pdf ko'rish
bet68/94
Sana05.01.2022
Hajmi1,49 Mb.
#318808
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   94
Bog'liq
kimyo fizikaviy va kolloid kimyo biologiya-tuproqshunoslik fakulteti talabalari uchun uslubiy qollanma

tushunchalar 
Reja: 
1.
 
Dispers sistemalarning satxiy xossalari 
2.
 
Adsorbsiya. Asosiy tushunchalar 
3.
 
Lengmyurning monomolekulyar adsorbsiya nazariyasi 
4.
 
Suyuq-gaz chegara sirtidagi adsorbsiya 
 
Tayanch  iboralar:
 
monomolekulyar    adsorbsiya,
 
  liofob,  kondensatsiya,  faza, 
izoterma, fazalararo, dispers, satx, qavatlar, аdsorbsiya. 
1.
 
Dispers sistemalarning satxiy xossalari
 


73 
 
Kolloid  kimyoda  fazalararo  sirtlarda  sodir  bo‗ladigan  jarayonlarni  o‗rganish 
muhim vazifa deb qaraladi, chunki dispers sistemalarning geterogenlik yoki ko‗p 
fazalik  belgisi  kolloid  kimyoda  fazalararo  satxlar,  satx  qavatlar  mavjudligini 
ta‘minlovchi belgi sifatida namoyon bo‗ladi Kolloid zarrachalar juda katta satxga 
ega,  shuning  uchun  ular  satxiy  energiyaga  ega.  Satx  o‗zgarishi  bilan  satxiy 
energiya xam o‗zgaradi. Fazalararo satx kattaligining ayni faza xajmiga bo‗lgan 
nisbati  solishtirma  satx  deb  ataladi:  S
sol 
=  S/V.  Masalan  hajmi  1  sm
3
  bo‗lgan 
kubning har qaysi sirti 1sm
2
 dan, jami 6 sm
2
 ga teng bo‗ladi. Agar uni 10 bo‗lakka 
bo‗lsak, uning hajmi o‗zgarmaydi, lekin uning sirti 60 sm
2
  bo‗lib  qoladi, bu  esa 
liofob  kolloidlarning  xarakterli  xususiyatlaridan  biridir.
 
Fazalararo  satxning 
mavjudligi  sirt  taranglik  birligidan  xabar  beradi.  Suyuqlik  o‗z  sirtini  mumkin 
qadar kamaytirishga intiladi. Demak, suyuqlik sirtini kattalashtirish uchun ish sarf 
qilish  kerak.  Suyuqlik  sirti  kamaygnda  energiya  ajralib  chiqadi.  Demak, 
suyuqlikning  sirt  qavati  ma‘lum  energiya  zapasiga  ega  va  uni  suyuqlikning  sirt 
energiyasi  deyiladi. 
 
Suyuqlik  sirtini  1  sm
2
  kattalashtirish  uchun  sarf  bo‗lgan 
energiya  miqdori  shu  suyuqlikning  sirt  taranglik  koeffitsenti  yoki  sirt  tarangligi 
deyiladi.  Sirt  taranglikning  o‗lchamligi  sirt  birligiga  to‗g‗ri  keladigan  energiya 
miqdori bilan ifodalanadi: SGS sistemasida  erg/sm

=din∙sm/sm

= din/sm bilan, 
SI sistemasida Dj/m

= N∙M/m

=N/M bilan ifodalanadi.1 Dj/m

= 1000erg/sm


1N/M=  1000  din/sm  ekanligini  nazarda  tutish  kerak.  Sirt  tarangligining  kelib 
chiqish  sababi  suyuqlik  molekulalari  orasidagi  bog‗lanishdir.  Ayni  modda 
molekullari  orasidagi  bog‗lanish  qancha  kuchli  bo‗lsa,  ularning  sirt  tarangligi 
shuncha katta qiymatga ega bo‗ladi.  

Download 1,49 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   94




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish