O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi

Krioskopik  qonun.
  Suyuqlik  va  undan  kristallanish  natijasida  ajralib 
chiqqan  qattiq  modda  muvozanatda  bo‗lgan  temperatura  suyuqlikning  muzlash 
temperaturasi  deyiladi,  ya‘ni  ushbu  temperaturada  suyuqlik  va  qattiq  modda  bir 
xil  uchuvchanlikka  (yoki  bir  xil  to‗yingan  bug‗  bosimiga)  ega  bo‗ladi. 
Uchmaydigan  moddalarning  eritmalari  toza  erituvchiga  nisbatan  pastroq 
temperaturada  muzlaydi.  Muzlash  temperaturasining  pasayishi 
T
muz
,  xuddi 
qaynash  temperaturasining  ortishi  kabi,  eritmaning  konsentratsiyasi  ortishi  bilan 
ortadi. 
T
muz
  bilan  eritma  konsentratsiyasi  orasidagi  bog‗liqlik  Klapeyron-
Klauzius tenglamasidan foydalanib topiladi. Qattiq  jism – bug‗ va eritma – bug‗ 
muvozanatlari  uchun  Klapeyron-Klauzius  tenglamalaridan  foydalanib  va 
suyultirilgan eritmalar uchun Raul qonunidan 
0
ln
p
p
 x
2
  ekanligini hisobga olsak 
T
muz
=
2
2
x
Q
R
o
  
 
 
 
(5) 
ya‘ni  muzlash  temperaturasining  pasayishi  erigan  moddaning  molyar 
=ismiga proporsionaldir, bu erda 
Q
= (
sublimatlanish
-
bug‗lanish
). 
Suyultirilgan eritmalar uchun  
m
M
x
1000
2
    ekanligini hisobga olsak: 
T
muz
=
m
q
R
o
1000
2
    
 
 
(6) 
bu erda   q=
M
Q
  - 1 g  qattiq fazaning yashirin suyuqlanish issiqligi, anqrog‗i 
kristall panjaralarning buzilishi uchun talab qilingan issiqlik.   (6) tenglamadagi 
муз
o
K
q
R
1000
2
  
 
 
 
(7) 
muzlash temperaturasining molekulyar pasayishi deyiladi:   m =1   da  
K
muz
= T
muz
   
 
 
 
(8) 
Ushbu konstanta faqat erituvchining xossalariga bog‗liq bo‗lib, turli eritilgan 
moddalarning eritmalari uchun bir xildir: K
muz
=1,86
0
  (H
2
O). 
Yuqoridagi  tenglamalardan  erigan  moddaning  MM  sini  aniqlashda 
foydalanish mumkin: 
Km
p
p
o
;   
T
=
=K
e
m ;      T
muz
= K
muz 
m  (9) 
Agar