O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulufbek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

osti
 
va yer 
usti 

---

99 
suvayirg‘ichlari
mavjud.
Yer sirtining daryo sistemasi joylashgan va suvayirg‘ich
 
chiziqlari
 
bilan chegaralangan qismi
 daryo havzasi 
deyiladi
. 
Daryo sistemasi suv yig‘adigan maydoni
suv to‘plash maydoni 
deyiladi.
 
Ko‘pchilik hollarda daryo havzasi va suv to‘plash maydoni mos 
tushadi. Lekin ayrim hollarda suv to‘plash maydoni daryo havzasi 
maydonidan kichik bo‘ladi. Masalan, Ob bilan Irtish, Irtish bilan Ishim 
daryolari orasidagi kichik daryochalar bosh daryoga yetib borolmaydi. 
Natijada, ular suv to‘playdigan maydon asosiy daryoga suv bermaydi. 
 
Nazorat savollari va topshiriqlar 
1. Daryoga ta’rif bering. 
2. Bosh daryo qanday belgilari bilan ajralib turadi? 
3. Okean va kontinent daryolarga misollar keltiring. 
4. Daryo sistemasi nima? 
5. Gidrografik to‘r deyilganda nimani tushunasiz? 
6. Daryo uzunligi bo‘yicha qanday qismlarga bo‘linadi? 
7. Daryolarning yuqori oqimi qanday xususiyatlarga ega? 
8. Daryoning o‘rta oqimiga xos bo‘lgan xususiyatlarni eslang. 
9. Daryoning quyi oqimida qanday o‘zgarishlar bo‘ladi? 
10. Daryo deltasi qanday hosil bo‘ladi? 
11. Suvayirg‘ichlar ta’rifini ayting. 
12. Jahon suvayirg‘ich chizig‘ini kartadan ko‘rsating. 
13. Okean suvayirg‘ichlarining mohiyatini tushuntiring. 
14. Yer osti suvayirg‘ichlari qanday vazifani bajaradi? 
15. Daryo havzasi va suv to‘plash maydonining farqini eslang. 
 
10.1.2. Daryo sistemasi va havzasining o‘lcham ko‘rsatkichlari
 
Daryolarning shakl va o‘lcham ko‘rsatkichlarini ikki qismga, ya’ni 
daryo sistemasi va daryo havzasi bo‘yicha o‘rganish tavsiya etiladi.