O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulufbek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

10.3.2. Daryo oqimini ifodalash usullari 
Daryolar oqimini miqdoriy baholashda oqim hajmi, oqim moduli, 
oqim qatlami (qalinligi), oqim koeffitsiyenti va oqimning modul 

---

121 
koeffitsiyenti kabi ko‘rsatkichlardan foydalaniladi. 
Oqim hajmi
(W) deb, daryo o‘zanining ko‘ndalang qirqimidan 
ma’lum vaqt (kun, hafta, dekada, oy, yil) davomida oqib o‘tgan suv 
miqdoriga aytiladi. Agar kuzatish joyida T kun uchun o‘rtacha suv sarfri 
ma’lum bo‘lsa, u holda shu vaqt davomidagi oqim hajmi quyidagi ifoda 
bilan aniqlanadi: 
W = 86400

Q

T , 
bu yerda: T - hisob vaqti Q- kundagi o‘rtacha suv sarfi, m
3
/s larda; 86400 - 
bir kundagi sekundlar soni. Oqim hajmi m
3
yoki yirik daryolarda km
3 
da 
ifodalanadi. 
Yuqoridagi ifodadan ko‘rinib turibdiki, oqim hajmini ixtiyoriy vaqt 
oralig‘i-bir kun, bir oy, bir yil, to‘linsuv davri va hokazolar uchun 
hisoblash mumkin.
Yillik oqim hajmini aniqlashda o‘rtacha yillik suv sarfi bir yildagi 
sekundlar soniga ko‘paytiriladi. Masalan, agar 
ўрт
Q
=25,0 m
3
/c bo‘lsa, bir 
yilning 31,54

10
6
cekundga tengligini hisobga olib, daryodagi yillik suv 
hajmini 
W
y
= 

rt
o
Q
'
T = 25,0 m
3
/c 

31,54 

10
6
c = 788*10
6
m
3 
= 0,788 km
3
miqdorga teng ekanligini aniqlaymiz. 
Oqim moduli
 
(M) deb, daryo havzasining birlik, ya’ni 1 km
2
yuzasidan birlik vaqt (sekund) ichida litrlar hisobida hosil bo‘ladigan suv 
miqdoriga aytiladi. Oqim moduli quyidagi ifoda bilan aniqlanadi: 
F
Q
M
rt
o
.
'
3
10


, 
bu yerda: 
rt
o
Q
'
- o‘rtacha yillik suv sarfi,