O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi mirzo ulug„bek nomidagi o„zbekiston milliy universiteti

Yо„qolib borayotgan tur 
– yo‗q bo‗lib ketish xavfi ostida turgan 
va agar bu tahdidga sabab bo‗layotgan omillar bartaraf qilinmasa, saqlab 
qolinish imkoniyati bo‗lmaydigan tur yoki boshqa toksonomik birlik. 
Kantserogenlar 
[lot. ―
cancer‖ 
– rakva, fran. ―
genes‖ 
- tug‗ilish] –
hayvonnlar, o‗simliklar va odamlar yomon sifatli o‗simtalarning 
(shishlarning) paydo bo‗lishiga olib keladigan kimyoviy brikmalar yoki 
fizik agentlar. 
Kimyoviy ifloslanish 
– ekotizimga unga yot bo‗lgan 
ifloslantiruvchi moddalarni fon kontsentratsiyalaridan ziyod miqdorda 
kiritilishi. 
Kislota yog
‗
inlari 
– odatda boshlang‗ich manbadan uzoqda 

---

150 
atmosferadagi kimyoviy jarayonlar tufayli o‗zgargan oltingugurt, azot 
brikmalari va boshqa moddalarning yerga suyuq yoki quruq holda 
tushganida ro‗y beradigan kompleks kimyoviy va atmosfera holati. Suyuq 
shakli odatda "kislota yomg‗iri" deb nomlanadi va yerga yomg‗ir, 
ko‗rinarli to‗siqlar yoki tuman ko‗rinishida tushadi. Quruq shakllari - 
kislota gazlari, makrogazlardir. 
Kuzatuv 
– keyinchalik faoliyat yuritish uchun asos bo‗lgan, odatda 
tadqiqot ishlari davomida ma`lumot olish, shu jumladan monitoring 
kuzatuv muayyan zarar ko‗rgan atrof-muhitdan namuna olishni o‗z ichiga 
oladi va alohida korxonalar, uyushmalar, mahalliy milliy hukumat 
organlari tomonidan olib borilishi mumkin. 
Landshaft 
– o‗zaro ta`sir etuvchi tabiat yoki tabiiy va antropogen 
komponentlardan, hamda pastroq taksonomik tabaqali majmualardan 
tashkil topgan tabiiy hududiy majmua. 
Landshaftning ifloslanishi 
– u yoki bu moddalar yoki energiya 
kontsentratsiyasining tabiiy (yoki belgilangan me`yor) darajasidan 
oshishi, shuningdek, landshaftga unga yot bo‗lgan moddalar, organizm va 
energiya manbalarining antropogen yoki tabiiy (vulqon, moddalarning 
tabiiy migratsiyasi) omilllar tarzida olib kirilishi. 
Mega(lo)polis
[yun. ―
megas(megual
)‖ - katta va ―
pollis‖ 
- shahar] 
– bir qancha shaharlarning o‗sishi va keyinchalik bir-biriga tutashib 
ketishi (aglomeratsiya) natijasida vujudga kelgan o‗ta katta shahar.