O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi mirzo ulug„bek nomidagi o„zbekiston milliy universiteti

 
Tabiiy 
muhitning 
ifloslanish 
turlari.
Yuqorida 
aytib 
o‗tganimizdek, tabiiy muhitning ifloslanishi asosan insonning xo‗jalik 
faoliyati natijasida ro‗y beradi. Barcha antropogen ifloslanishlarni fizik, 
kimyoviy, fizik-kimyoviy, biologik va mexanik turlarga ajratiladi. 
Fizik ifloslanish muhitning tabiiy parametrlarini o‗zgarishi bilan 
bog‗liq bo‗lib, quyidagi turlari ajratiladi: issiqlik, yorug‗lik, shovqin, 
elektromagnit, radiatsion va boshqalar. Isssiqlik ifloslanishi havo 
haroratining ko‗tarilishiga olib keladi. Bu hol issiq suvni yoki tutunli gaz 
oqimini muhitga chiqarilishi bilan bog‗liq. Suv havzalariga sanoat 
korxonalaridan issiq suvning quyilishi natijasida organizmlarning turini 
o‗zgarishiga va suv o‗tlari guruhining vujudga kelishiga olib keladi. Sanoat 
korxonalari, transport, qurilish, burg‗ulash, karer maydonlarida turli 
darajada shovqin kelib chiqadi. Bu hol inson sog‗ligi, ayniqsa asabga 
kuchli ta‘sir etadi. 
Kimyoviy ifloslanish tabiiy muhitning kimyoviy xususiyatlarining 
o‗zgarishi bilan bog‗liq, bunda hududga tashqaridan turli kimyoviy 
moddalarning kirib kelishi va ularning o‗rtacha klarkdan ortiqchaligi bilan 
tavsiflanadi. Misol tariqasida og‗ir metallar, pestitsidlar, yuvuvchi 
moddalar, organik moddalarning to‗planishi muhitning ifloslanishiga ta‘sir 
etadi. Og‗ir metallar bilan ifloslanish qo‗rg‗oshin, simob, kadmiy va 
boshqalarni metalli detallarni ishqalanishi, korroziyasi, ichki yonish 

---

85 
dvigatel chiqindilari, yoiqilg‗i yonganda, avariyada to‗planishi bilan 
bog‗liq. 
Biologik ifloslanish inson organizmi uchun noqulay bo‗lgan 
biomoddalarning 
hududa 
ko‗payishi 
bilan 
tushuntiriladi. 
Foydalanilayotgan geotizimga mikroorganizmlarning kirishi bakteriologik 
ifloslanish 
deyiladi. 
Muhitning 
biologik 
ifloslanishi 
biogen 
va 
mikrobiologik guruhlaridan iborat.