O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi mirzo ulug„bek nomidagi o„zbekiston milliy universiteti

 
 
 
Xalqaro qushlar kuni 
Jahon sog‗liqni saqlash 
kuni 
Ekologik bilimlar kuni 

---

144 
 
 
 
Bog‗lar marshi 
Umumjahon yer kuni 
Tajriba hayvonlarini 
himoyalash xalqaro kuni 
 
 
Kimyoviy xavfsizlik
xalqaro kuni 
Quyosh kuni 
Ekologik ta‘lim kuni 
 
 
 
Xalqaro iqlim kuni 
Xalqaro biologik xilma-
xillini saqlash 
Xalqaro aholi kuni 
 
 
Cho‗llanish va
qurg‗oqchilikdan 
himoyalanish 
umumjahon kuni 
Butunjahon yovvoyi 
tabiat fondi (WWF) 
tashkil etilgan kun 
Ozon qatlamini 
muhofaza qilish xalqaro 
kuni 

---

145 
 
 
 
Avtomobilsiz bir kun 
Xalqaro turizm kuni 
―Sayyoramizni 
tozalaymiz‖ kuni 
 
 
 
Hayvonlarni himoyalash 
umumjahon kuni 
Jahon tabiatni muhofaza 
qilish ittifoqi kuni 
Yashash joylarini 
muhofaza qilish 
umumjahon kuni 
 
 
Tabiiy ofatlarga qarsh 
kurash kuni 
Butunjahon oziq-
ovqatlar kuni 
Chiqindilarni ikkilamch 
qayta ishlash kuni 
Xaridlarsiz bir kun 
Pestitsidlarga qarshi 
kurashish xalqaro kuni 
Xalqaro volontyorlar 
(ko‗ngillilar) kuni 

---

146 
Xalqaro tog‗lar kuni 

---

147 
О„ZBEKCHA - INGLIZCHA EKOLOGIK IZOHLI
LUG„AT 
 
Abiotik muhit 
[yun. ―a‖-inkor ma`nosi, ―
bios‖-
hayot] – 1) tirik 
organizmlarni o‗rab turgan notirik jismlardan iborat muhiti
; 
2) tirik 
organizmlarning faoliyati bilan bog‗liq bo‗lmagan tabiat hodisalari. 
Adaptatsiya
(moslashish) [lot.
 ―adaptatio‖- 
moslashish, ko‗nikish] 
– tirik organizmlarning muhitning konkret sharoitida barqaror yashab 
ketishini ta`minlaydigan morfofiziologik, populyatsiyaviy va boshqa
xususiyatlarining yig‗indisi. Umumiy 
A. 
(keng ko‗lamdagi muhit 
sharoitlariga ko‗nikish) hamda xususiy 
A. 
(muhitning lokal, yoki o‗ziga 
xos xususiyatli sharoitlariga ko‗nikish) farqlanadi. 
Akllimatizatsiya – 
atrof-muhitdagi o‗zgarishlarga nisbatan 
organizmning fiziologik va xulqiy moslashishi. 
Antropogen omil 
– inson va uning faoliyati tomonidan 
organizmlarga, biogeotsenoz, landshaft, biosferaga ko‗rsatiladigan ta`sir. 
Antropogen stress 
– inson faoliyati tufayli energiya yoki 
moddaning ko‗payib ketib, ekotizim funksiyalarining susayishiga sabab 
bo‗ladigan vaziyat; o‗tkir yoki surunkali bo‗lishi mumkin (Y.Odum 
bo‗yicha). 
Areal 
[lot. ―
area‖
-maydon, makon] – o‗rganilayotgan ob‘ektlar 
yoki hodisalar tarqalgan hudud yoki akvatorya (turning 
A
., landshaft tipi 
A
., antropogen ta'sirning 
A.
). 
Atmosfera 
[yun. ―
atmos‖
-bug‗ va ―
sphare‖-
shar] – yer va boshqa 
fazoviy jismlarning gazsimon qobig‗i. Yer yuzasida u asosan azot 
(78,08%), kislorod (20,95%), argon (0,93%), suv bug‗i (0,2-2,6%), 
karbonat angidrid gazidan (0,03%) tashkil topgan.