O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus taʼlim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

Yuklama balansini boshqaruvchi klasterlar (12.2-rasm). 
Ularning ishlash 
prinsipi so‘rovlarni boshqa hisoblash uzellariga qayta ishlash uchun yo‘naltiradigan 
bir yoki bir nechta kirish uzellari orqali taqsimlashga asoslangan. Bunday 
klasterning asosiy maqsadi – bu samaradorlik, ammo ular ko‘pincha ishonchlilikni 
oshirish uchun foydalaniladi. Ushbu konstruksiyalar server fermalari deb ataladi. 
HTTP Server 1
HTTP Server 2
1
2
4
3
5
1
3
5
2
4
Nagruzka balansini 
boshqaruvchi 
 
12.2-rasm. Yuklama balansini boshqaruvchi klasterga misol 
12.2.3. Hisoblash klasterlari 
Hisoblash klasterlari. 
Klasterlar hisoblash maqsadlarida, xususan ilmiy 
tadqiqotlarda foydalaniladi. Hisoblash klasterlari uchun muhim ko‘rsatkichlar 
vergulli nuqta raqamlari (floplar) bilan ishlashda protsessorning yuqori 
ko‘rsatkichlari. Hisoblash klasterlari masalani parallel bajariladigan bir nechta 

---

123 
qismlarga bo‘lib hamda ularni alohida uzellarda bajarilishini taʼminlash orqali 
hisoblash vaqtini qisqartirishga imkon beradi. 
Tashqi tarmoq
Boshqaruvchi uzel
Svitch
Uzellar ichki tarmog‘i
 
12.3-rasm. Hisoblash klasterlari 
12.2.4. Taqsimlangan hisoblashlar tizimi 
Taqsimlangan hisoblashlar tizimi “grid”. 
Bunday tizimlar klasterlar deb 
hisoblanmaydi, ammo ularning ishlash prinsiplari asosan klasterlashtirish 
texnologiyasiga o‘xshashdir. Ularga grid-tizimlari ham deyiladi. Asosiy farq har bir 
uzelning past darajada mavjudligi, yaʼni maʼlum bir vaqtda uning ishlashini 
kafolatlashning mumkin emasligi (uzellar xohlagan paytida ulanib, xohlagan paytda 
tarmoqdan chiqib ketishi mumkin). Shuning uchun vazifani bir-biridan mustaqil 
bo‘lgan bir qator jarayonlarga bo‘lish kerak. Bunday tizim, klasterlardan farqli 
o‘laroq, bitta kompyuterga o‘xshamaydi, lekin hisoblashlarni tarqatishning 
soddalashtirilgan vositasi bo‘lib xizmat qiladi. Konfiguratsiyaning beqarorligi, bu 
holda, ko‘p sonli uzellar hisobiga qoplanadi. 

---

124 
INTERNET
Yuqori tezlikadgi tarmoq
Standart tarmoq
Masofadan 
ulanish
Bosh uzel
hisoblash 
uzeli
hisoblash 
uzeli
hisoblash 
uzeli
Yuqori tezlikadgi tarmoq
Standart tarmoq
Masofadan 
ulanish
Bosh uzel
hisoblash 
uzeli
hisoblash 
uzeli
hisoblash 
uzeli
Grid hisoblash qatami
Grid hisoblash qatami
Grid hisoblash qatami
Grid hisoblash 
qatami