О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi о‘zbekiston milliy universiteti

Tadqiqot obyekti va predmeti. Tadqiqot obyekti - Matematik tizimlar yordamida, qimmatli qog’ozlar bozorida narxlarni aniqlash.
Tadbiq predmeti – Qimmatli qog’ozlar narxini baholashning yangi metodlarini tadbiq qilish.
Tadqiqotning maqsadi va vazifalari. Tadqiqotning maqsadi - Qimmatli qog’ozlar bozorini o’rganish, matematik tizimlar yordamida, qimmatli qog’ozlar bozorida narxlarni aniqlash qaltislikni oldindan bilish.
Matematik tizimlar yordamida, qimmatli qog’ozlar bozorida narxlarni aniqlash uchun dastur yaratildi. Hisoblash jarayonini osonlashtirishimiz uchun biz o’zimizga har tomonlama qulay bo’lgan matematik tizimni tanlab oldik.
Tanlangan usulning xatoligini baholash va umumiy kamchiliklarini o’rganish.
Tanlangan Maple matematik tizimi orqali natija olish.
Olingan natijani optimal baholar bilan solishtirish tegishli xulosalarni olish.
Ilmiy yangiligi. Quyidagilardan iborat: Qimmatli qog’ozlar narxi matematik tizimlar va pythonda dasturiy taminotlar bilan hisoblanmaganligi va dasturiy taminot yaratilmaganligi hozirgi kunda dolzarb masala hisoblanadi.
Ushbu ishdan maqsad mazkur masalani chuqur o’rganish, muammoni hal qilish yo’llarini izlab topish va disertatsiya ishi davomida ushbu masalaga amaliy yechim topishni nazarda tutadi. Mazkur disertatsiya ishi Qimmatli qog’ozlar narxini matematik tizimlar yordamida hisoblashni nazariy jihatdan o’rganish uchun xizmat qiladi.
Tadqiqotning asosiy masalalari va farazlari. Qimmatli qog’ozlar bozoridagi opsionlarning narxini aniqlashda ushbu farazlar ishlatiladi.
Ushbu tadqiqot ishida tasodifiy qiymatlar beriladi deb faraz qilinadi va shu asosida masala qo‘yiladi.Qimmatli qog’ozlar bozoridagi narxni o’rganib chiqish va hayotga tadbiq etish.
Opsionlarning narxlarini hisoblab toppish jarayonida yigirma karrali integralni Monte Karlo usulida hisoblash dasturini yaratishdan iborat.
Tadqiqot mavzusi bo’yicha adabiyotlar sharxi (tahlili).
Qimmatli qog’ozlar bozorida narxlarni aniqlash matematik tizimlardan Maple tizimi orqali hisoblashda hozirgi kunda juda ko’p ishlatilib kelinmoqda bu Maple matematik tizimi qulay hisoblanadi. Katta hisoblashlarni ham keng qamrovli o’z ichiga oladi va vaqtdan yutishga olib keldi. Moliyaviy matematikaning asosiy hisoblash negizidan biri hisoblanadi. Shuning uchun investor uchun qancha mablag’ kiritganda qancha foyda oladi yoki yutqazishini oldindan bilish va mablag’larni hisoblash jaroyonida qulayliklar yaratish muhim vazifalardan biri bo’lib keladi.
Qimmatli qog’ozlar narxini aniqlash va baholash uchun to’liq ma’lumotlar va masalalar tadbiqi ushbu ilmiy ishlarda keltirilgan Baqoev M. T. Muhamedov A[1], Shiryaev A.N, Birja gazetasi[2], Uotshem T[3], Parramou K[4], Bobkov V.V[5], Karimova G[6], Yuldashev F[7], Shodiyev.X[8].Todorov V. Dimov I.T[9], Masalan, biz ushbu ilmiy ishda amalga oshirilgan ishlarni ko’rib chiqaylik. Yevropa turidagi opsionni narxini baholash bilan bog’liqdir. Karrali integrallarni Monte Karlo usulida opsion narxlarini hisoblab topishda tasoddifiy sonlardan foydalanilgan. Hozirgi kunda Monte Karlo usuli moliya sohasida samarali hisoblash usuli hisoblanadi.

Ushbu stoxastik diferensial tenglama yordamida






Bizga chegaraviy shart ham berilgan.

Yevropacha opsion ”put” yani opsionni sotib olish narxini hisoblashgan.

Bu shart bilan chegara shartlari