O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi mirzo ulug`bek nomidagi o`zbekiston milliy universiteti

Xalqaro miqyosda qo’llaniladigan xodimlarni boshqaruv shakllari

Yapon tizimining o‘ziga xos xususiyati — mashhur «umrbod yollanish»dir. Bunda xodim o‘quv yurtini tamomlagandan keyin tashkilotga ishga kirgach, uni butun mexnat xayoti mobaynida tark etmaydi. Inson resurslarini boshqarishning butun tizimi mazkur tamoyilga buysundirilgan. Masalan, mexnatga xaq to‘lash tizimi shunday tuziladiki, xodim oladigan daromadning anchagina qismi kompaniyadagi ish stajiga bog‘liqdir va har yili muayyan miqdorda ortib boradi. Yapon korxonasi — bu faqat xodimlar birgalikda mehnat qilish uchun birlashadigan iqtisodiy tizim bo‘lib qolmasdan, shu bilan birga, o‘zaro majburiyatlar bilan yagona «ishlab chiqarish oilasi»ga bog‘langan xamfikrlarning ijtimoiy hamjamiyatidir. «Firma oilasi» — yapon menejmentining juda keng tarqalgan shiorlaridan biri bo‘lib, u amalda quyidagicha ro‘yobga chiqariladi. Ish bilan bandlar, ya‘ni «bolalar» o‘z sadoqatlarini doimiy ravishda namoyish qilishlari va «o‘zlarini butunlay jonajon oilaga bag‘ishlashlari» kerak, astoydil mehnat qilishlari va firmalari farovonligini birinchi o‘ringa qo‘yishlari lozim. Buning uchun «otalar» — ma‘murlarning g‘amxo‘rliklari tufayli ular ish bilan, yaxshi turmush sharoiti va doimiy ortib boruvchi daromad bilan ta’min etiladilar Bazis stavkasining tarkibi quyidagicha aniqlanadi:

—20 % li ma’lumot darajasi bilan

—20 % li staj bilan

—javobgarlikning 20 % li xajmi bilan

—mustaqil qarorlarning 10 % li zarurligi bilan

—10 % li psixik nagruzkalar bilan

—5 % li mexnat sharoitlar bilan

—5 % li mexnat xavfsizligi bilan.