O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

qo‘zg‘aluvchanlik
ning paydo bo‘lishi bilan bog‘liq. Qo‘zg‘aluvchanlik – bu tirik 
organizmlar (o‘simlik va hayvonlar)ning biologik foydali yoki zararli ta’sirlarga 
nisbatan 
o‘z holatlarini o‘zgartirish bilan javob qaytarish xossasi. 
Qo‘zg‘aluvchanlik tashqi tomondan tirik organizmning majburiy faolligining 
namoyon bo‘lishi bilan ifodalanadi. Organizm rivojlanish darajasi qanchalik 
yuqori bo‘lsa, yashash muhiti sharoitlarining o‘zgarishi holatida organizm 
faolligining ifodalanishi shunchalik murakkab shaklga ega bo‘ladi.
Tirik mavjudotlarda ta’sirlanishning keyingi rivojlanishi murakkab anatomik 
tuzilishga ega bo‘lgan rivojlangan organizmlar yashash sharoitlarining 
murakkablashuvi bilan yuqori darajada bog‘liqdir.
Tirik mavjudotlarning evolyusiya natijasida o‘zini takomillashtirib borishi 
bilan ularning organizmlarida o‘z zimmasiga rivojlanish, xulq-atvor va yaratish 
kabilarning boshqaruvi funksiyasini olgan maxsus organ ajralib chiqdi. Bu –