O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. E. Mamarajabov, sh sh. Adinayev, R. A. Razzokov kompyuter ta’minoti

Mikrosxemalarni belgilash. 
IMSlarning turlarini aniklash GOST 18682—73 
tasdiqlagan shartli belgilar asosida olib boriladi. U mikrosxemaning qanday 
shakl va texnologik asosda ishlab chiqarilganini, qanday maqsad uchun ishlatish 
mumkinligini hisobga oladi. 
Ko’p mikrosxemalar manba kuchlanishining kattaligi, kirish va chiqish 
qarshiligi, signal sathi kabi kattaliklarni hisobga olgan holda to’plamlar seriyalarga 
birlashtiriladi. Bir seriyaga kiradigan mikrosxemalar shunday tanlanadiki, 
ulardan bir butun radioelektron qurilmani yasash mumkin bo’lsin. 
Yasalish shakli va texnologiyasiga qarab IMS lar 3 ta guruhga bo’linadi 
va raqamlar orqali ifodalanadi: 
a) 1, 5, 6, 7—yarim o’tkazgichli mikrosxema; 
b) 2, 4, 8—duragay mikrosxema; 
v) 3—pardasimon, vakuumli, keramikali (sopol) mikrosxema. 
Mikrosxema belgisida uning seriyasi raqamlar bilan ifodalanadigan ikki 
elementdan tashkil topadi. Unda birinchi raqam mikrosxemani yasashdagi shakl 
va texnologiyasini ifodalasa, ikkinchisi — ikki xonali (eskicha) yoki uch xonali 
(yangicha) raqam — seriyaning tartib nomerini ko’rsatadi. Masalan, 1801 
seriya 801 tartib nomerli yarim o’tkazgichli IMS deb o’qiladi. 252 seriya —
52— nomerli duragay mikrosxemadir. 
Qanday maqsadga xizmat qilishiga qarab IMS lar yana guruh bo’limlari 
(podgruppa) va kurinishga ajratiladi. (Masalan, generatorlar, kuchaytirgichlar, 
mantikiy elementlar va boshqalar). U mikrosxema belgisida seriyadan keyin 
yoziladigan ikki harf bilan ifodalanadi: GS — garmonik tebranish generatori — 
DF-fazaviy detektor, UV—yuqori chastotali kuchaytirgich, UN — past 
chastotaviy 
kuchaytirgich, 
VX—mikrokalkulyator 
va 
boshqalar. 
Ular 
mikrosxemalarni belgilash jadvallarida ko’rsatiladi. Mikrosxema belgisining 

---

55 
oxirida A dan Ya gacha bo’lgan harflar bo’lishi mumkin. Ular bir turdagi 
mikrosxemaning parametrlaridagi farqni ifodalaydi. 
Mikrosxema belgisida seriya belgisidan oldin K, KM, KN, KR va KA harflar 
yozilgan bo’ladi. Ular mikrosxemani ishlab chiqargan zavoddan qabul qilib 
olinganlik shartini ifodalaydi. Bunda K harfi mikrosxemaning keng qo’llanish 
maqsadida ishlab chiqarilganini bildiradi. Masalan, K155IE 7 deb belgilangan 
mikrosxema quyidagicha o’qiladi: Keng qo’llanish maqsadida ishlab chiqarilgan 
155 seriyadagi 7 tartibli (nomerli) schetchik (hisoblagich) vazifasini bajaradigan 
yarim o’tkazgichli mikrosxema; seriya tartibi (nomeri) 55. 
Qobiqsiz mikrosxemalar belgisida seriya raqami oldidan B harfi, oxirida esa, 
chiziqchadan keyin biror raqam quyiladi. Bu raqam mikrosxemaning qanday 
shaklda yasalganligini ifodalaydi. 
8-§.