O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi камолиддин беҳзод номли миллий рассомлик ва дизайн институти



Download 1,34 Mb.
Pdf ko'rish
bet26/76
Sana30.12.2021
Hajmi1,34 Mb.
#92177
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   76
Bog'liq
5 6192887123327058281

Internet ma‟lumotlari: 

23. www.ziyo.net 

24. 

www.thinsan.com



 

25.www. uforum.uz 

26. 

www.literature.uz



 

 


46 

 

Nutq madaniyati va notiqlik san‟ati: tarixi va buguni 

Reja 

1. Afinada notiqlik san‘atining  rivoj topishi. 

2. Gorgiy va Litsiyning notiqlik faoliyati. 

3. Aristotelning notiqlik taraqiyotiga qo‗shgan hissasi. 

4. sezar va sitseronning ilhombaxsh nutqlari. 

 

Tayanch tushunchalar 



sud notiqligi, ritorika, nutq madaniyati, notiqlik san‘ati, poetika, logografiya, 

psixologiya, da‘vogar, ritor, logograf, va‘z va voizlik 

 

 

Ma‘lumki,  jamiyat  madaniy-ma‘rifiy  taraqqiyotining,  millat  ma‘naviy 



kamolotining  muhim  jihatlari  xalq  nutqi  madaniyati  hamda  notiqlik  san‘atiga 

borib  taqaladi.  Shunday  ekan,  ushbu  ma‘ruzamida  dastlabki  o‗rinda  madaniy 

nutqning  va  notiqlik  san‘atining  shakllanish  tarixini  o‗rganishga  bel  bog‗ladik. 

Buning  uchun  qadimgi  madaniyat  va  sivilizatsiya  o‗choqlaridan  bo‗lgan 

Yunoniston  hamda  Rimdagi  notiqlik  tarixiga  murojaat  qildik.  Chunki 

notiqlikning  nazariy  asoslari  ham  aynan  mana  shu  mamlakatlar  nomi  bilan 

bog‗liq. 

Qadim  zamonlardan  beri  jamoat  oldida  so‗zga  chiqib,  odamlarga  o‗z 

fikrini  tushuntirish,  ular  ongiga  ta‘sir  etib,  o‗z  ortidan  ergashtirish,  biror  narsa, 

voqea,  hodisa  haqida  gapirganda  ishontirish  va  isbotlab  berishga  intilish, 

insonlar  orasidan    so‗zamol  notiqlarning  chiqishiga  zarurat  tug‗dirgan  hamda 

notiqlik san‘atining paydo bo‗lishiga sabab bo‗lgan. Buning uchun esa, avvalo, 

ma‘lum  ijtimoiy  sharoit  va  muhit  bo‗lishi  zarur  edi.  Qadimgi  Yunonistonda 

demokratiya tuzumining o‗rnatilishi natijasida xalq yig‗inlarida, davlat ishlarida 

mamlakatning  har  bir  ozod  kishisi  erkin  nutq  so‗zlash  huquqiga  ega  bo‗lgan. 

Davlat  ishlarini  boshqarish  va  lashkarboshilikni  xohlagan  har  bir  shaxs  uchun 

chiroyli  va  ta‘sirchan  nutq  so‗zlash  san‘atini  egallash  majburiy  bir  ehtiyojga 

aylangan.  Ular  orasidan  so‗zga  chechanlari  xalqni  ishontira  olganlar  va  obro‗-

martaba  orttirganlar.  Shu  tariqa  qadimgi  Yunoniston  va  Rimda  notiqlik  san‘ati 

degan alohida bir ilmiy-nazariy yo‗nalish paydo bo‗lgan

4

.  


 

Afinada 


notiqlik 

san‘atining  keng  rivoj  topishiga  sud-tartibot 

qoidalarining  ham  ta‘siri  kuchli  bo‗lgan.  O‗sha  davr  sud  majlislarida 

sudlanuvchi  yoki  davogar  o‗z  fikrlarini  ishonarli  tarzda  asoslab  berishi  uchun 

to‗g‗ri  va  ravon  gapira  olishi  lozim  bo‗lgan.  Biroq  har  bir  sudlanayotgan  yoki 

guvohlik  berayotgan  shaxs  ham  notiqlik  mahoratiga  ega  bo‗lavermagan. 

Shuning  uchun  oddiy  xalqda  ularga  maslahat  berib  ko‗maklashadigan,  yo‗l-

yo‗riq ko‗rsatadigan, fikrlarini to‗g‗rilab qog‗ozga tushirib bera oladigan zukko 

va  bilimdon  shaxslarga  ehtiyoj  paydo  bo‗lgan.  Natijada  qadimgi  yunon  tilida 

―logograf‖lar deb ataladigan, tajribali, qonunni yaxshi biladigan dastlabki notiq-

advokatlar  vujudga  kelgan.  Logograflar  sudda  qatnashayotgan  ayblanuvchi  va 


Download 1,34 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   76




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish