O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus talim vazirligi jizzax politexnika instituti «Bino va inshootlar Qurilishi»

Tomlar - binolarni yuqori tomondan tashqi atmosfera tasirlardan himoya qilib yuk ko‘taruvchi va qoplama qismlaridan tashkil topadi. Loyihalanishiga qarab tomlar chordoqli va tekis (sovmeщennыe) tarzda loyihalanadi. Tekis tomlarni chordoqsiz va texnik qavatlarsiz loyihalashda so‘nggi qavat orayopma konstruksiyasi tom yopmasi sifatida qabul qilinadi va qoplovchi elementlar bilan tom sifatida loyihalanadi. Sifatli bajarilgan tekis tomlar, chordoqli tomlarga nisbatan qurilishda va ekspluatatsiyada ancha arzonroq baholanadi, bundan tashqari tekis tomlardan bazi hollarda maydonlar sifatida ham foydalanish mumkin.

Zinapoyalar -binoning qavatlari orasidagi harakatni bog‘lash va bino ichkarisidagi kishilarni evakuatsiya qilish uchun xizmat qiladi.Zinapoyalar joylashgan xonalarni zinapoya bo‘lmalari(lestnichnыe kletki) deb ataladi. Zinapoya konstruksiyalari asosan pillapoyalardan tashkil topgan qiya marsh va zinapoya maydonchasidan tashkil topadi va xavfsizlikni taminlash maqsadida zinapoya tutqichi (perila) bilan jihozlanadi.

Derazalar – binolarda xonalarini tabiiy yorug‘lik nuri bilan taminlash va tabiiy shamollatishni amalga oshirish uchun zarurdir. Deraza konstruksiyasi ularni o‘rniga o‘rnatish uchun kesaki (korobka) va tabaqalardan tashkil topadi. Binolarda deraza o‘rni maydonlari qurilishda yorug‘lik texnikasi hisoblari bo‘yicha qabul qilinadi.

Eshiklar – binolar xonalari orasidagi bo‘ylama yo‘nalishdagi aloqani bog‘lash uchun xizmat qiladi. Eshik konstruksiyasi ularni o‘rniga o‘rnatish uchun kesaki (korobka) va tabaqalardan tashkil topadi.

Erto‘la – binolarni ekspluatatsiya qilish maqsadida turli xil xizmatlarni tashkil etish, omborxona va boshqa maqsadlarda foydalanish uchun loyihalanadi va qurilishi amalga oshiriladi.