O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi j. Kulmuxamedov, Sh. Erbekov, K. Ibragimov, S. Raximberdiyev, D. Musayev

4-rasm. TICO avtomobilining orqa osmasi. 
1-spiralsimon prujina; 2-amortizator; 3-ko‘ndalang shtanga; 4-turtki 
so‘ndirgich; 5-biriktirish richagi. 
3

---

119 
Gidropnevmatik osmalarda gidromexanik ressora va egiluv-
chi elastik elementlar qo‘llaniladi. 5-rasmda uning ko‘rinishi 
berilgan.
5-rasm. Gidromexanik ressora va egiluvchi elastik. 
1-gidropnevmatik ressor; 2-cheklash sterjeni; 3-ko‘ndalang 
turg‘unlik stabilizatori; 4-richag; 5-kuzov holatini ta’minlovchi 
rostlagich; 6-rostlagich richagi; 7-ram. 
Gidropnevmatik osmaning tasviriy chizmasi 6-rasmda 
ko‘rsatilgan.
6-rasm. Gidropnevmatik osmaning chizmasi 
1-bak; 2-nasos; 3-bosim akkumulatori; 4-rostlagich (regulator);
5-pnevmiatik qism; 6-porshen; 7-menbrana; 8-suyuqlik klapani. 
TICO avtomobilining orqa osmasiga kelsak, nomustaqil, gid-
roteskopik amortizatorli, silindrsimon prujinaga ega bo‘lib, bitta 
4
3
2
1
6
5
7

---

120 
ko‘ndalang va ikkita bo‘ylama richagdan tashkil topgan. Bo‘yla-
ma richaglar 2 kuzovga rezinametall sharnirlar 3 yordamida biri-
kadi.
Ikki tarafga ishlaydigan amortizatorlar pastda ko‘ndalang 
richag kronshteyniga, yuqorida esa boltlar orqali kuzovga mah-
kamlanadi. G‘ildirakni yuqoriga harakatlanishi rezina bufer 8 bi-
lan, pastga esa amortizator ichidagi bufer orqali cheklanadi. TI-
CO avtomobilining orqa osmasi 7-rasmda ko‘rsatilgan.
7-rasm. TICO avtomobilining orqa osmasi 
1-osma richagini kuzov bilan ulash richagi; 2-orqa osmaning richagi; 
3-osma richagining rezina metall sharniri; 4-gupchak o‘qi; 5-amor-
tizator; 6-osma prujinasi; 7-prujina egari; 8-rezina buferi; 9-osma-
ning ko‘ndalang shtangasi; 10-ko‘ndlang richag; 11-amortizatorni 
mahkamlash kronshteyni; 12-richagni mahkamlash bolti. 

---

121 
Avtomobilni ko‘tarish tizimi asosan uchta turga bo‘linadi:
a) ramali; b) yarim ramali; v) ramasiz.
Ramali ko‘taruvchi tizim asosan yuk avtomobillarida qo‘lla-
nilib u ikkita bo‘ylama joylashgan balkadan iborat bo‘lib, pay-
vandlangan yoki parchin mix orqali har xil profildagi balkalar 
bilan mahkamlanadi. Old va orqa osmalar ramaga turli konstruk-
siyada mahkamlanishi 8-rasmda ko‘rsatilgan.