O’zbekiston Respublikasi Oliy va O’rta maxsus ta’lim vazirligi Islom Karimov nomidagi tdtu olmaliq filiali

Yoqilg’ining yonishi va ortiqcha havo koeffitsenti.
Yoqilg’ining yonishi uchun albatta atmosfera havosi zarur bo’ladi. Uning miqdori ko’p yoki kam bo’lishiga qarab kimyoviy reaktsiya (yonish) jadal yoki sust bo’ladi.
Yonish reaktsiyasi quyidagicha boradi va oxiri SO2,N2O, va SO2 hosil bo’lishi bilan tugaydi.

.......C+O2=CO2----12кгC+32O2=32кг co2
.......H2+0,5O2=H2O.----2кг H2+16кг O2=18кг H2O (сувбуђи)	(10.2)
.......S+O2=SO2.----32кг S+32O2=64кгSO2

1 kg yoqilg’ining to’liq yonishi uchun zarur bo’lgan havo massasi kuyidagi ifodadan topiladi.

mxh=(gkh/23,15)*100=0,115C^u+0,334H^u+0,043(s^u-O^u),

(10.3)

bunda mxh-nazariy hisob langan havo massasi, kg,
23,15-birlik hajmdagi havo tarkibidagi kislorod miqdori .....%;
C,H va S oldidagi koeffitsentlar, ularning havodagi O2 ulushiga nisbatlari
Hazariy hisob langan havo massasini hajmiy birliklarda ifodalash uchun ni havo zichligiga (normal sharoitda) p=1,293 kg/m3 ga bo’lamiz.
bunda VXH 1kg yoqilg’ining atmosfera havosining nazariy hajmi,m3 /kg
To’liq yonishi uchun zarur bo’lgan haqiqiy havo miqdorining nazariy hisob lab topilgan miqdoriga nisbati ortiqcha havo koeffitsenti deyiladi va u quyidagicha ifodalanadi : ax=VX/VXH axning kattaligi yoqilg’ining turiga, agregat hol atiga, reaktsiya kechadigan sharoitga, yoqish usuliga, o’txona konstruktsiyasiga va boshqalarga bog’liq . Takomillashgan o’txonalar uchun ax=1,05-1,1. takomillashganlari uchun ax=1,3-1,5 Karbyuratorli dvigatellar uchun ax=1,0-1,1, dizelli dvigatellarda ax=2,0-2,2....., aviatsiya dvigatellarida ax=0,85-0,95. Yoqilg’i yonish tempiraturasi ham ax ga bog’liq . Yoqilg’ining to’la yonishini ta‘minlash uchun o’txonalarga havo miqdorini rostlovchi avtomatik moslamalar o’rnatiladi va shu bilan ularning f.i.k orttiriladi.