Yangi strategiya va raqbatbardoshlik: Firmalar, klasterlar va iqtisodiy rivojlanish fanidan yakiniy nazorat test variant

Yangi strategiya va raqbatbardoshlik: Firmalar, klasterlar va iqtisodiy rivojlanish fanidan yakiniy nazorat test variant
1-variant

1. 
   Monopol tashkilotlarning necha foizi davlat ulushiga ega yoki davlat ulushiga ega bo’lgan xo’jalik yurituvchi subyektlar tomonidan nazorat qilinadi?
   

A)*50 % B) 60% C) 70 % D) 80%
2. Presidentning 2020 yil 6 iyuldagi PF-619- sonli farmoniga muvofiq, tovar va moliya bozoridagi raqobatni rivojlantirish strategiyasi nechanchi yillarga mo’ljallangan?
A)* 2020-2024 B)2020-2030 C)2022-2030 D)2020-2025
3. Raqobat nazariyasining ilk poydevori asoschisi kim?
A) D. Rikardo B)* A. Smit C) Shumpeter D) J.Robinson
4. Iqtisodiyotni barcha keraksiz nasalardan tozalaydigan mexanizmni Shumpeter nima deb atagan?
A) “ijodiy halokat” B) “buyuk tozalash” C) “yangilanish”D)* “modernizatsiyalash”
5. Sanoat tuzilmasini shakllantiruvchi 5ta raqobat kuchlarning o’ziga xos modelini ishlab chiqqan iqtisodchi kim?
A) S. Fisher B) R. Makkonnel C)* M. Porter D) J. Shumpeter
6. Statik raqobat bu …
A)* firmalar o’zgarmagan holda qayta ishlab chiqariladigan kurash usullaridan foydalanadigan bozor hilati.
B) raqobatbardosh harakat turini belgilab beruvchi omillar turi.
C) bozordagi pozitsiyani yaxshilashga qaratilgan raqobat.
D) Sof iqtisodiy maqsadlarga erishish
7. Mamlakatimiz qishloq xo’jaligini rivijlantirishda klasterlashdan ko’zlangan maqsad nima?
A)* agrar sohaning xomashyoga yo’naltirilganligini tugatish, uni sanoatlashtirish, mahsulot tannarxini pasaytirish va foydani keskin ko’paytirish
B) to’liq mexanizatsilashtirhsga o’tish va ishlab chiqarishni rivojlantirish
C) robotexnikani olib kirish va ishlab chiqarishni oshirish
D) Foydani keskin ko’paytish
8. Klaster nazariyasi dastlab qachon va kim tomonidan ilgari surilgan?
A)* XIX asr nemis iqtisodchisi Iogen Genrix fon Tyunen
B) amerikalil iqtisodchi M. Porter
C) Hindistonlik B.Lundval
D) ingliz iqtiodchisib B. Yonson
9. Qaysi qatorda Richardsonning komponenti to’g’ri ko’rsatilgan?
A) Raqobatbardoshlik yo’nalishlarini mustaqil ravishda belgilab, strategic raqobatlashish
B)* Bir biri bilan hamkorlik qilish orqali raqobatlashish
C) jaoaviy faoliyat orqali raqobatlashish
D) bozorda o’yin qoidalariga mos holda raqobatlashish
10. Dinamik raqobat nima?
A)* Raqobatdosh xulq –atvor strategiyalarini tanlash natijalari ta’sirida o’zgarib turadigan bozor sharoitlari talablariga muvofiq sinovdan o’tkazish jarayoni.
B) firmalar o’zgarmagan holda qayta ishlab chiqariladigan kurash usullaridan foydalanadigan bozor holati.
C) Hodisalarni o’rganish uchun turli usullardan foydalanish imkoniyati
D) raqobat dinamikasini belgilovchi ko’rsatkich
11. Dinamik raqobatning vazifasi nima?
A)* raqobatchilarning kurashi raqobat sharoitlarining o’zgarishiga qanday olib kelishini ko’rsatishdir.
B) raqobatchilarning kurashini minimal darajada o’rganish
C) yangi raqobatchilarni tahlil qilish va ularga ko’mak
D) tarmoq ichidagi raqobat kurashini o’rganish
12. Giperraqobat nima?
A)* bu dinamik ravishda o’zgarib turadigan, tajavuzkor raqobat muhitidir
B) tavakkalchilikka yo’l qo’yilmaydigan raqobat
C) bozor muhitini to’liq o’rganib amalga oshiradigan tabiiy raqobat
D) monopoliyaga intiluvchi raqobat
13. Monopsoniya-…?
A) bir nechta xaridor va ko’plab sotuvchilar bo’lgan bozor
B)* bitta xaridor va ko’plab sotuvchilar bo’lgan bozor
C) bir nechta yirik sotuvchilar mavjud bozor
D) yakka sotuvchi mavjud bozor
14. Oligopsoniya…?
A)* bir nechta xaridor va ko’plab sotuvchilar bo’lgan bozor
B) bitta xaridor va ko’plab sotuvchilar bo’lgan bozor
C) bir nechta yirik sotuvchilar mavjud bozor
D) yakka souvchi mavjud bozor
15. Konglomerat nima ma’noni anglatadi?
A)* (lotincha conglameratus gavjum, siqilgan)- iqtisodiyotning turli sohalarida tadbirkorlik faoliyati bilan shug’ullanadigan kompaniyalarni o’z ichiga oladigan kompaniyalar yig’indisi
B) bir turdagi mahsulot ishlab chiqaradigan korxonalar birlashmasi
C) to’g’ridan to’g’ri raqobatchilar mavjud bo’lmagan kompaniyalar yoki korporatsiyalar
D) (lotincha konglomerat- qiziqish, ishtirok etish)- turli xil sohalardagi kompaniyalarning moliyaviy guruhlari
16. Raqobat qaysi tildan olingan bo’lib nima ma’noni anglatadi?
A) “concurent”- kurashmoq, solishtirmoq
B) “konkurensiya” kapital orqali raqobat
C)* “concurrentia”- to’qnashmoq
D) “konkurs” bellashuv
17. Takomillashgan raqobat deb nimaga aytiladi?
A) xaridorlarning talabidan kelib chiqib, mahsulotlar bahosini o’zgartirish
B) bozorda bitta yirik korxonaning bir xil mahsulot bo’yicha raqobati
C) mazkur mamlakat subyektlarining xorijdan import qilingan mahsulotlari ta’sirida bo’lishi
D)* erkin bozorda juda ko’p sub’yektlarning bir xil mahsulotlar bilan bir xil mavqeiga ega bo’lgan holda ishtirok etishi
18. Bozor raqobati deb nimaga aytiladi?
A)* har bir sub’yektning bozorda o’z mavqeini saqlab qolishi uchun ishlab chiqarish va sotish sohasida bajariladigan harakatlar jarayoni
B) bozorda bitta yirik korxonaning bir xil mahsulot bo’yicha raqobati
C) mazkur mamlakat subyektlarining xorijdan import qilingan mahsulotlari ta’sirida bo’lishi
D) erkin bozorda juda ko’p sub’yektlarning bir xil mahsulotlar bilan bir xil mavqeiga ega bo’lgan holda ishtirok etishi
19. Raqobatning iste’molchilarga salbiy ta’siri?
A)* ishsizlar soni oshib ketadi
B)sotishdan keladigan tushum xarajatlarni qoplamay qoladi
C)ko’p korxonalar sinib ketsa mahsulot va xizmat ko’rsatish bahosi oshib ketadi
D) tanlovda aldanishga olib keladi
20. Raqobatning mamlakat rivojlanishida qanday ijobiy tomonlari mavjud?
A) ijtimoiy ishlab chiqarish samaradorligi oshadi
B) Narxlar bevosita pasayib ketadi
C)* barqaror va samarali iqtisodiyot davlat byudjetini ham barqaror ravishda soliq va boshqa tushumlar orqali to’ldirib boradi
D) davlatning korxonalardagi ulushi ko’payadi
21. Davlatning raqobatchilik sohasida rag’batlantiruvchi funksiya nima vazifani bajaradi?
A)* munosabatlar darajasini rag’batlantirish yoki sanksiyalarni qo’llash orqali raqobatchilarning hatti harakatiga ta’sir qilish
B) raqobatchilarni doimiy rag’batlantirish orqali muvozanatni ushlab turish
C) egoistik da’volarni cheklash va ularning har birining bozor agentlari o’z xohish irodasini bildirish
D) to’g’ri javob yo’q
22. Qanday raqobat faqat fiziologik ehtiyojlarni qondirish uchun resurslarning yetishmasligi bilan bog’liq holda yuzaga keladi?
A) Jamoaviy raqobat
B) Marketing raqobat
C)* Tabiatda raqobat
D) bozor iqtisodiyotidagi raqobat
23.Tanqislik sababli emas, balki har qanday ehtiyojdan ortiqcha resurslarni to’plash uchun yuzaga keladigan raqobat bu..?
A) Jamoaviy raqobat
B) Marketing raqobat
C) Tabiatda raqobat
D)* bozor iqtisodiyotidagi raqobat
24.Makro raqobatning tartibga solish funksiyasi nima bilan bog’liq?
A)* raqobatchilarning tadbirkorlik xatti harakatlari turini aniqlash bilan bog’liq.
B) narxlar bilan bog’liq bo’lgan raqobat
C) jamiyat uchun qo’shimcha qiymat tashkil qilish bilan bog’liq
D) xususiy manfaatlarni hisobga olish bilan bog’liq
25. Erkin raqobat nima?
A) Bu raqobat prinsipi va mexanizmini tashqi tartibga soluvchi ta’sirga to’g’ridan to’g’ri duch keladigan raqobat shakli
B)* bu raqobat prinsipi va mexanizmi tashqi tartibga soluvchi ta’sirga duch kelmaydigan raqobat shakli
C) tanlov jarayonlarini tartibga solishni mavjudligi bilan tavsiflanadigan raqobat
D) erkin ammo tashqi ta’sirlarga duch keluvchi raqobat
26. Mezoraqobatning vazifani nimadan iborat?
A)boshqalarning manfaatlari hisobiga o’zlarining qiziqishlarini amalga oshirish istagidan iborat
B)* shaxsiy manfaatlariga zid ravishda boshqalarning manfaatini ko’zlash
C) eng kichik raqobat turlarini aniqlash
D) raqobat jarayonlarining borishini kuzatish
27. Mezoraqobat funksiyalarini nima o’zgartiradi?
A) raqobatdoshlarning hatti harakati
B)* monopoliyaning paydo bo’lishi
C) oligopoliya muhiti
D) tarkibiy o’zgarishlar
28.Mikrodarajadagi raqobat bu …?
A) tarmoqlar aro raqobat
B) bir birini aniq idrok etadigan va shu kurash ta’sirida bo’lgan raqiblar o’rtasidagi kurash
C) raqiblar uchun ko’rinmaydigan va ularning xohishlariga bo’ysunmaydigan bozorning majburiy qonuni
D)* B va C javoblar to’g’ri
29. O’z imkoniyatlarini cheklash orqali raqiblarning qarshiliklarini yengib o’tish qobiliyati nima deyiladi?
A) qobiliyat
B)* raqobat kuchi
C) raqobatbardoshlik
D) tadbirkorlik
30. texnologik tuzilish darajasi, xodimlarning kasbiy mahorati va tashkiliy konservatizmining kuchayishiga qarshi bo’lgan qadriyatlarga asoslangan tashkiliy madaniyat turi bilan belgilanadigan faoliyat bu…?
A)* innovatsion faoliyat
B) raqobatbardoshlik
C) mezoraqobat faoliyat
D) tashkilotchilik faoliyati
31. eng keng tarqalgan hayot sikli modeli qaysilar?
A) O’sish, voyaga yetish, keksayish
B)* Shakllanish, rivojlanish, yetuklik, keksayish, pasayish
C) o’sish, yetuklik, rivojlanish
D) rivojlantirish, yetuklik, pasayish
32. Sanoatida to’liq klaster usuli tadbiq etilgan davlatlar qatorini toping?
A) AQSH, Germaniya, Yaponiya, Xitoy
B)* Daniya, Finlandiya, Norvegiya, Shvetsiya
C) Hindiston, Norvegiya, AQSh
D) Yaponiya, Daniya
33.Korxona mahsulotlarining sertifikatlanganlik darajasi qanday naqilanadi?
A)
B)
C)*
D)
34. Kartel kelishuvlar bozor iqtisodiyoti tizimi faoliyatini buzadigan eng xavfli qonunbuzarlik bo’lib u nima deb yuritiladi?
A)* “maxfiy monopoliya’
B) ‘ko’rinmas qo’l’
C) ‘nosog’lom raqobat’
D) ‘g’irrom monopoliya”

35. Agar mikroraqobat sotuvchilar o’rtasidagi kurashning bir shakli bo’lsa , mezoraqobat….

A) investorlar o’rtasidagi kurashning bir shakli
B) keng miqyosdagi kurashning bir shakli
C)* raqobatbardoshlarning kurashi
D) Kapital egalarining raqobati
36. Kapitalistik raqobat bu…?
A)* avvalgi shaklning to’g’ridan to’g’ri merosxo’ridir va uning harakati natijasida boshqalarning sinishi hisobida boyliklarning bir joyga to’planishi vujudga keladi
B) bu raqobat rivojlanishini bosqichi bo’lib bunda monopoliyalar o’z harakatlari bilan mexanizmi va natijalariga sezilarli ta’sir ko’rsatadi
C)tartibga solishda ustun rolni monopoliyadan davlatga o’tish bilan farq qiladi
D) bu raqobat makro kichik tizimining bir darajali tuzilishidan ko’p bosqichli tashkilotga o’tishda ifodalangan raqobat tizimining murakkablashishi
37. Raqobatning davlat monopol bosqichi nima?
A) avvalgi shaklning to’g’ridan to’g’ri merosxo’ridir va uning harakati natijasida boshqalarning sinishi hisobida boyliklarning bir joyga to’planishi vujudga keladi
B) bu raqobat rivojlanishini bosqichi bo’lib bunda monopoliyalar o’z harakatlari bilan mexanizmi va natijalariga sezilarli ta’sir ko’rsatadi
C)tartibga solishda ustun rolni monopoliyadan davlatga o’tish bilan farq qiladi
D)* bu raqobat makro kichik tizimining bir darajali tuzilishidan ko’p bosqichli tashkilotga o’tishda ifodalangan raqobat tizimining murakkablashishi
38.Korxona raqobatbardoshligining nechta va qanday manbaalari mavjud?
A) 2 ta: hodisaviy va tasadifiy
B) 3 ta: tasodifiy, rejadagi, prognoz
C)* 2 ta: jarayonli samaradorlik va strategik joylashuv
D) 3ta: tashkiliy, amaldagi va rejadagi
39. Qanday samaradorlik Korxona tomonidan uning mavjud ishlab chiqarish omillaridan yanada oqilona foydalanishga imkon beradigan , ayrim turdagi faoliyat turlarining bajarilishini har tomonlama baholashni o’z ichiga oladi ?
A)* jarayonli samaradorlik
B) strategik joylashuv
C) texnik va texnologik samaradorlik
D) tashkiliy samaradorlik
40. O’z raqobatchilaridan farqli bo’lgan tadbirlarning kombinatsiyasi bilan oldindan belgilab qo’yilgan noyob va foydali pozitsiyani yaratish bu …?
A) jarayonli samaradorlik
B)* strategik joylashuv (strategik yo’nalishni egallash)
C) texnik va texnologik samaradorlik
D) tashkiliy samaradorlik
41. Marketing kompleksini baholash uchun qanday elementlardan foydalaniladi?
A)* mahsulot, narx, mahsulotni iste’molchiga yetkazish darajasi, mahsulotni harakatlantirish
B) narx, mahsulotni yetkazib berish, talab
C) iste’molchi didi, talab, narx, mahsulot
D) talab , mahsulotni yetkazib berish, raqobatbardoshlik
42. 1975 yilda Shell Britaniya-Gollandiya kimyoviy kompaniyasi qanday model ishlab chiqdi?
A) raqobatbardoshlik modeli
B) rejalashtirish modeli
C)* strategik tahlil va rejalashtirish
D) oldindan ko’ra bilish
43. Shell Britaniya-Gollandiya kimyoviy kompaniyasi modeli qanday nom bilan tanildi?
A)* yo’naltirilgan siyosat matritsasi
B) strategik matritsa
C) baholash matritsasi
D) raqobatbardoshlik matritsasi
44. SWOT tahlil bu…
A) korxonaning kuchli va zaif tomonlarini aniqlash
B)* korxonaning kuchli va zaif tomonlarini , yaqin atrofi (tashqi muhit) dan kelib chiqadigan imkoniyat va tahdidlarni aniqlash
C) korxona kelajakda duch kelishi mumkin bo’lgan xavf-xatarni aniqlash
D) ma’lum bir davr bo’yicha korxona strategiyasini tahlil qilish
45. Kartel kelishuvlar bozor iqtisodiyoti tizimi faoliyatini buzadigan eng xavfli qonunbuzarlik bo’lib u nima deb yuritiladi?
A)* “maxfiy monopoliya’
B) ‘ko’rinmas qo’l’
C) ‘nosog’lom raqobat’
D) ‘g’irrom monopoliya”
46. Monopoliyaga qarshi kurashish qo’mitasi vakolatiga tegishli masalalar bo’yicha zarur statistik ma’lumotlarni davlat statistika organlarida qay tarzda oladi?
A) o’zaro kelishuv asosida
B) hukumat qarori imzosi asosida
C) belgilangan davr bo’yicha
D)* bepul asosda oladi
47. Mustaqil mahsulot ishlab chiqaruvchilar o’rtasida mahsulotlarni qulay sharoitda ishlab chiqarish va yaxshi foyda keltiradigan narxda sotish, umuman iqtisodiyotda o’z mavqeini mustahkamlash uchun kurash bu nima deb ataladi?
A) Strategiya
B)* Raqobat
C) Adaptatsiya
D) o’z pozitsiyasini egallash
48. Raqobat qanday turlarga bo’linadi?
A) global va intensiv
B)* tarmoq ichidagi va tarmoqlararo
C) erkin va oligopolik
D) monopolistik va tarmoqlararo

49.Raqobat olib borish usuliga ko’ra qanday turlarga bo’linadi?

A)* narx bilan raqobat va narxsiz raqobat
B) davlat aralashuvi mavjud va mavjud bo’lmagan
C) ulgurji va chakana
D) ekologik toza va xavfsiz
50. O’zbekiston Respublikasi Monopoliyaga qarshi kurashish qo’mitasi faoliyati nechanchi yilga tashkil etilgan?
A) 2019 yil 20 may
B) 2020 yil 5yanvar
C)* 2019 yil 24 yanvar
D) 2020 yil 30 may