O’zbekiston Respublikasi Oliy va O’rta maxsus ta’lim vazirligi Islom Karimov nomidagi tdtu olmaliq filiali

Yonish mahsuloti va uning tarkibi.

Yoqilg’i yonganda ma‘lum bir miqdordagi issiqlik energiyasi ajraladi va to’tun gazlari hamdm qoldiq kul hosil bo’ladi. To’tun va kul yonish maxsulotlari deyiladi.
Amalda yonish kamerasi (o’txona) ga kiritilgan yoqilg’i massasi bilan havo massasining yigindisi yonish maxsuloti massasiga teng bo’lishi kerak.
Yonish mahsulotlari to’tun qismining hajmi quyidagicha aniqlanadi:

Vт..г=Vк..г+Vсб

(10,15)

bu yerda Vk..g- quruq gazlar hajmi Vsb - suv bug’ining hajmi Quruq gazlarga CO2+CO+SO2+O2+N2.kiradi va ularning yig’indisi 100 % deb qabo’l qilinadi.CO2+SO2=RO2 uch atomli gazlar yig’indisi deb belgilanadi. To’tun gazlar hajmi, ikkinchi tomondan, quyidagicha aniqlanadi:

Vт..г=VRO2+VH2O+0,79x.Vx+0,23(x1)Vx

(10,16)

bunda Vx-haqiqiy havo miqdorini hajmi VRO2 , VH2Ouch atomli gazlar va suv bug’ining hajmi

O’txona qurilmalari va ularda yoqilg’ini yoqish usullari
Yoqilg’ining yonish jarayoni kechadigan qurilma o’txona deyiladi. Yonish jarayonining borishini ta‘minlaydigan va boshqaradigan uskunalar majmui o’txona qurilmasi deyiladi. Konstruktsiyaga ko’ra o’txonala qattiq, suyuq va gaz yoqilg’ilar yokiladi. O’txonalar qatlamli, kamerali, (mash‘alali, uyurmali) turlarga bo’linadi.
Qattiq yoqilg’ini yoqish. Yoqilg’ini qatlamli yoqish ustaxonasining asosini panjarali chug’dan tashqil etadi. Panjarali chug’dan ustiga ma‘lum kalinlikda qattiq yoqilg’i tekis joylashtiriladi. Panjarali chug’dan yoqilg’ini to’tib turibgina kolmasdan, yoqilg’iga havoni o’tkazish, kul va shlakni kulxona tomonga uzluksiz o’tqazib turish vazifasini ham bajaradi.
O’txona qanday qurilganligiga va yoqilg’i turiga qarab kuzgalmas yoki maxsus mexanizmlar ta‘sirida tebranadigan va ilgarilanma-aylanma harakat qiladigan bo’lishi mumkin.
Mash‘alali yoqish. O’txonaning f.i.k.ni orttirish va yoqilg’ining to’liq yonishini ta‘minlashda qattiq yoqilg’i maxsus tegirmonlarda kukun hol atiga keltirilib, havo oqimi bilan birgalikda o’txonaga uzatiladi. Bunday yonish mash‘alali yonish deyiladi.

a) qatlamli

b) mash‘alali

v) uyurmali

Uyurmali yoqish. O’txona bushligida kuchli, uyurmali oqim hosil qilish usuli bilan yoqilg’i yoqilganda yoqilg’i zarralari uzoq vaqt o’txonada bo’ladi va to’liq yonadi. Havo oqimi yoqilg’i zarralarini uyurma traektoriyasi buylab olib o’tadi va jadal yonishni ta‘minlaydi . Yoqilg’i zarralarining ulchami 3-5 mm ni tashqil etib, o’txonada ancha muddat uchb yuradi va to’liq yonadi . Kul va shlak o’txona oxiridan uchib va oqib chiqadi.
Suyuq yoqilg'i yaratish uchun ishlatilishi mumkin bo'lgan yonuvchan yoki energiya hosil qiluvchi molekulalardir mexanik energiya, odatda ishlab chiqaradi kinetik energiya; ular o'zlarining idishlari shaklini olishlari kerak. Bu suyuqlik o'rniga yonuvchi suyuq yoqilg'ining tutunlari. Keng tarqalgan foydalaniladigan suyuq yoqilg'ilarning ko'pchiligi Yoqilg'i moyi; ammo, kabi bir nechta turlari mavjud vodorod yoqilg'isi (uchun avtomobilsozlik foydalanadi), etanol va biodizel, ular suyuq yoqilg'i sifatida ham tasniflanadi. Ko'pgina suyuq yoqilg'ilar transport va iqtisodiyotda asosiy rol o'ynaydi.Entsiklopediya