O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti

Умумий тортиш кучи ва қувватни аниқлаш. Узлуксиз ҳаракатланувчи транспорт воситаларининг умумий тортиш кучини (тўлиқ қаршилигини) аниқлашда «контур бўйича» ёки «нуқталар бўйича» ҳисоблаш методи деб аталмиш методдан фойдаланиш қулайдир. Бунинг учун транспорт воситаси (масалан, конвейер)нинг умумий принципиал схемаси (2.9 -расм) чизилади ва тортиш органининг бутун контури бирин-кетин тўғри чизиқли ва эгри чизиқли участкаларга ажратилади ҳамда бу участкаларнинг туташ нуқталари номерланади. Контурни бу нуқталар бўйича кетма-кет айланиб ўтиб юритмага келаётган ва ундан қочаётган шохобчаларнинг таранглиги аниқланади ва уларнинг қийматларига қараб умумий тортиш кучи топилади.

4-расм. Конвейер принципиал схемаси
Контурни айланиб ўтиш, одатда, тортиш органини юритувчи блокдан қочиш нуқтасидан ёки қурилма тортиш органининг таранглиги энг кичик бўлган нуқтадан (агар бу нуқталар бир-бирига тўғри келмаса) бошланади. Бунда тарангловчи қурилма орқали ҳосил бўладиган бошланғич (дастлабки) таранглик транспорт воситасининг турига қараб қуйида келтириладиган талабларга мос равишда танланади.
Контурнинг бошқа ҳамма нуқталаридаги тарангликни аниқлашда ҳисоблашнинг қўйидаги умумий қоидасига риоя қилиш мақсадга мувофиқдир:
тортиш органи ҳаракатининг йўналиши бўйича айланиб ўтишда унинг ҳар бир кейинги нуқтадаги таранглиги илгариги нуқтадаги тарангликнинг ва бу нуқталар оралиғидаги участка қаршилик кучининг йиғиндисига тенг, яъни
, (4)
бу ерда ва - ва i-1 нуқталардаги таранглик, Н;
- бу нуқталар оралиғидаги участканинг қаршилик кучи, Н.

(2.23) ифодани 2.9-расмга татбиқ этсак қуйидагиларга эга бўламиз:

S₁ – транспорт воситасининг турига қараб танланади;
; (5)
; (6)
. (7)

Тортиш кучининг қиймати (W₀) тортиш органининг юритмага келиш ва ундан қочиш нуқталаридаги тарангликларнинг айирмасига тенг бўлади, яъни

, Н (8)