O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti

Yuritma quvvatini aniqlash
Konveyer qurilmasi yuritmasining quvvatini lentaning aylanma konturi bo’yicha nuqtalar usuli bilan aniqlash mumkin. Konveyer lentasi hosil qilgan kontur to’g’richiziqli va egrichiziqli uchastkalarga bo’linadi (3.1-rasm). Lentaning yurituvchi barabandan chiqish nuqtasidan boshlab barcha yo’nalishi o’zgargan nuqtalar raqamlanadi. So’ngra, konturni aylanishi bo’yicha ketma-ket kiruvchi va chiquvchi tarmoqlarning tarangliklari va yuritmasi quvvati aniqlanadi.



1-rasm. Konveyerni «kontur bo’yicha» hisoblash sxemasi

Taranglikni hisoblash qoidasi quyidagicha: tortuvchi organning ma’lum nuqtadagi tarangligi oldingi nuqtadagi taranglikka uchastkadagi qarshilik kuchlarining yig’indisi (har ikala nuqta orasidagi qarshiliklar) orqali topiladi.

, kgkuch (12)
1-rasmda ko’rsatilgan sxema bo’yicha yurituvchi barabandan lentaning chiqish nuqtasidagi taranglik S₁ ga tengdir.
2 nuqtadagi taranglik esa ( otkl.baraban bilan lentaning o’ralish burchagi 90°)
, kgkuch (13)

3 nuqtadagi taranglik

, kgkuch (14)
4 nuqtadagi taranglik (lentaning tarnaglovchi baraban o’ralish burchagi 180°)
,kgkuch (15)
5 nuqtadagi taranglik
, kgkuch (16)
Boshqa tarafdan, 5 va 1 nuqtalar tarangliklari orasida (lentaning yurituvchi barabanga kirish va undan chiqish nuqtalaridagi) quyidagicha bog’lanish mavjud
(17)
bu yerda – lenta bilan baraban sirti orasidagi ilashish
koeffitsienti bo’lib, uning qiymati konveyerni
ishlatish sharoitlariga va yurituvchi baraban sirtiga
bog’liq, uning qiymati 3.8-jadvaldan qabul qilinadi;
- lentaning yurituvchi barabanga o’ralish burchagi, grad.

Agar (16) va (17) tenglamalarni birgalikda yechsak S₁ ning sonli miqdorini aniqlashimiz mumkin bo’ladi, undan keyin esa barcha nuqtalardagi tarangliklarni topa olamiz.

Yukli yo’nalishdagi lentaning ushbu tarmoqdagi eng kam taranglik nuqtasidagi (4 nuqta) osilishini (ikki rolik tayanchlar orasida) tekshirish kerak bo’ladi.
, kgkuch (18)
(15) formula bo’yicha hisoblangan 4 nuqtadagi taranglik qiymati (20) formula bilan aniqlangan qiymatdan kichik bo’lishi kerak emas, Aks holda 4 nuqtadagi taranglikning so’ngi qiymati sifatida (20) formuladagi qiymatni qabul qilish kerak va boshqa nuqtalardagi tarangliklar qaytadan hisoblanishi talab etiladi.
Konveyer qurilmasining me’yorda ishlashini ta’minlovchi taranglash qurilmasidagi kerakli kuch lentaning taranglovchi barabanga kirish va undan chiqish nuqtalaridagi tarangliklari yig’indisi bilan aniqlanadi.
Taranglash qurilmasidagi kuch 1-rasm bo’yicha quyidagicha aniqlanadi:
, kgkuch (19)
Konveyer yuritmasidagi tortish kuchi,
, kgkuch (20)
yoki yurituvchi baraban qarshiligini hisobga olsak,
, kgkuch (21)
Dvigatel quvvati
, kvt (22)
bu yerda K_M - 1,10 - 1,20 – zahira koeffitsienti;
= 0,75 – 0,85 - reduktorning f.i.k.
Agar konveyer yukni pastga nishablikka tashiyotgan bo’lsa dvigatel generator rejimida ishlaydi. U holda, S_sb=S₁>S_nb=S₅ , tortish kuchi esa W₀’=S₁-S₅ va quvvat quyidagicha hisoblanadi:
, kVt (23)
Назорат саволлари:

1. 
   Лентали kоnveyerlarda hаrаkаtgа qаrshilik ko’rsаtuvchi қандай kuchlаr мавжуд?
   
2. 
   Лентали kоnveyerlar tоrtish kuchi қандай aniqланади?
   
3. 
   Лентали kоnveyerlarda лентанинг tаrаngligi қандай hisoblaнади?
   
4. 
   Лентали kоnveyerlarda yuritkich quvvаti қандай аniqlанади?